Titanic gemisinin batması, Leonardo Di Caprio ve Kate Winslet’in başrolünü paylaştığı Oscar ödüllü “Titanik” sinemasının yanı sıra bir Nazi propaganda sinemasına ilham kaynağı oldu. 1942’nin başlarında, takma ismi “Güney Atlantik’in Kraliçesi” olan bir vakitlerin lüks okyanus gemisi SS Cap Arcona, tasarımı RMS Titanic ile benzediği için Nazi üretiminde başrol oynadı.
BBC Türkçe’nin aktardığına nazaran, Hitler’in propaganda bakanı Joseph Goebbels, Titanik’in Kuzey Atlantik sularına batmasını çok farklı bir biçimde ele alan, kazayı İngiliz-Amerikan açgözlülüğünün bir sonucu olarak tasvir eden bir senaryoyla karşılaştı. ‘The Nazi Titanic’ isimli kitabın müellifi Profesör Robert Watson, BBC’ye “Goebbels ve Naziler o vakte kadar yüzlerce propaganda sineması çekmişti fakat bu sefer farklı bir şey istediler. 1942 yılında Almanya savaşta önemli başarısızlıklarla karşı karşıyaydı. Goebbels propaganda cephesinde başarılı olmanın kıymetli olduğunu düşünüyordu” dedi.
‘GOEBBELS, KASABLANKA’YA CEVAP VERMEK İÇİN HİÇBİR MASRAFTAN KAÇINMAK İSTEMEDİ’
Goebbels, “Kasablanka” sinemasının başarısı karşısında ‘şaşkın’ kaldı. Tıpkı yıl vizyona giren bu “Titanic” de güçlü bir anti-faşist anlatıyı tanınan hale getirdi. Bu nedenle Goebbels, Titanic trajedisinin “Nazileştirilmiş” versiyonuyla müttefiklere karşılık vermek istedi. Prof. Watson, “Goebbles, ‘Kasablanka’ya ‘yanıt’ vermek için hiçbir masraftan kaçınmak istemedi ve buna kendi Titanic’leri olan Cap Arcona’yı kullanmak da dahildi. Gemiler temelde birebirdi, Cap Arcona’nın bacaları Titanic’ten bir eksikti. Fakat çekimler için düzmece bir baca eklendi” dedi.
Goebbels, savaş devrinde üretim için büyük bütçeler ayırdı. Prof. Watson, kitabında sinemanın dört milyon reichsmark (1924-1948 ortasında kullanılan Almanya para birimi) bütçesi olduğunu belirtti. Bu da onu şimdiye kadar yapılmış en değerli sinemalardan biri yapıyor. Yüzlerce asker cepheden alınarak figüran olarak kullanıldı ve Sybila Schmidt üzere Almanya’nın ünlü sinema yıldızlarından kimileri oynadı.
Projeye atanan direktör Herbert Selpin, Nazi yetkililerinin çekim programına müdahalelerini eleştirdi, bu nedenle tutuklandı ve şahsen Goebbels tarafından sorguya çekildi. Selpin, daha sonra hapishane hücresinde asılmış halde bulundu.
1943 üretimi sinemanın posteri. ‘İNGİLTERE’NİN BİTMEYEN KÂR ARAYIŞININ KINANMASI’
Merkezinde ‘sert’ bir propaganda olan sinemada kaza, Titanik’in tek bir Alman mürettebat üyesinin gemiyi buzla dolu Kuzey Atlantik sularında yavaşlatma eforlarına karşın İngiliz sahiplerinin açgözlülüğünden kaynaklanmış biçimde anlatılıyordu. Almanca sonsözde, bin 500’den fazla yolcunun vefatının “İngiltere’nin bitmeyen kâr arayışının ebedi bir kınanması” olduğu yazıyor.
. Alman tarihçi Alex Von Lunen, “Bu Titanik sineması, birtakım Nazilerin, propagandanın neler yapabileceğine dair yanılgılarını gösteriyor. Sahiden ‘insanları bir ortaya getirirsek bu savaşı hala kazanabiliriz’ üzere bir şey hissettiler. Sinemayla ilgi daha sonra olanlar onu daha da değişik kılıyor” dedi. Von Lunen, Goebbels’in sineması izledikten sonra, sahnelerin fazla gerçekçi olduğunu ve sivillerin hava hücumlarından korkup paniğe yol açacağını düşünerek Alman sinemalarında gösterilmesini nasıl yasakladığını da, “Filmde Titanik’teki kurgusal Alman subayının, ahlaki açıdan kusurlu olduğuna inandığı için üstlerine itaatsizlik etmesi de bir sorun haline geldi. Bu, Nazilerin gerçek hayattaki Alman subaylarda göndermek istediği bir ileti değildi” diyerek anlattı.
Prof. Watson kitabında, sinemanın başlangıçta sadece Alman işgali altındaki bölgelerde gösterime girdiğini ve Nazi arşivlerinde tekrar keşfedildiği 1949 yılına kadar Almanya’da gösterilmediğini belirtti. Watson, “Ancak siyasi bildirisine karşın, sinema teknolojik açıdan etkileyici. Buna bir örnek de Titanik hakkındaki 1958 imali İngiliz sineması ‘A Night to Remember’da, kalitesi ve gerçekçiliği nedeniyle Nazi imalinden sahneler kullanmasıdır” dedi.
FİLM BAŞARISIZ OLUNCA GEMİ, NAZİ HAPİSHANESİ OLDU
Nazi Titanik sinemasının başarısız olmasının akabinde Cap Arcona, 1945’te, Nazi cürümlerinin delillerini gizlemek için toplama kamplarından taşınan mahkumlar için bir hapishane gemisi haline geldi. Prof. Watson, 3 Mayıs’ta gemi İngiliz Hava Kuvvetleri’nin bombaları tarafından vurulduğunda, içinde en az 5 bin kişinin bulunduğunu varsayım ettiğini söyledi. İngilizler içinde yakalanmaktan kaçmaya çalışan SS subaylarının olabileceğini düşünüyordu. 300’den az kişinin hayatta kalmış olabileceğini belirtiyor.
Aynı gayeyle kullanılan iki öbür gemi daha vurulmuştu. Bunun da sayıyı 7 bine çıkardığı varsayım ediliyor.
