Danıştay, Datça’nın tabiat olağanüstüsü kıyılarının Muğla Turizm Etraf Vakfı Turizm ve Ticaret Şirketi’ne (MUÇEV) kiralanmasına karşı açılan davada bakanlığın kıyıların kiralanması emeliyle pazarlık tarzıyla yaptığı ihalelerin desteği olan yönetmeliğin ilgili hususunun yürütmesinin durdurulmasına karar verdi. Davaya müdahil olma isteminde bulunan, bölgede yaşayanların avukatı Ali Kurt, “Artık bu karar ile bakanlık MUÇEV ile ne protokol yapabilecek ne de pazarlık yöntemi ile kapalı kapılar gerisinde MUÇEV ile kira kontratı yapabilecek. Bakanlığa başvurarak bu unsura dayanılarak yapılan ihalenin ve bu ihaleye dayalı olarak MUÇEV ile yapılan Datça ili hudutları içindeki kira mukavelelerinin tamamının iptal edilmesini isteyeceğiz. Reddederlerse tekrar idari dava açacağız. Bu defa davanın sonucundan da emin olacağız” dedi.
Datça’nın tabiat olağanüstüsü kıyılarının kullanım hakkı, pazarlık metodu gerçekleştirilen ihale ile 29 Haziran 2017 tarihinde 3 yıllığına MUÇEV’e kiraya verilmişti. Datça Belediyesi, 15 Mayıs 2020 tarihinde Muğla Valiliği Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne yaptığı müracaatta kelam konusu kıyı alanlarını halkın serbestçe kullanımına açmak ve duş, soyunma kabini, tuvalet üzere ihtiyaçlarını karşılayacak süreksiz yapıların hizmete sunulması gayesiyle belediyeye tahsisini, tahsis edilmeyecekse de ilçe hudutlarındaki kıyılar için yapılacak ihalelerin tümünün içerik, gün, yer ve saatinin bir ay evvelden Datça Belediyesi’ne duyurulmasını talep etti. Belediye bu müracaatının reddedilmesi üzerine, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na karşı dava açtı.
‘İHALEDE TEK İSTEKLİ MUÇEV’
Bu sırada, Datça ilçesindeki tabiat olağanüstüsü Kargı Koyu, Ilıca, Kumluk ve Karaincir plajları bulunan kıyı kesitlerinin kullanım hakkının 27 Temmuz 2020 tarihinde yapılan pazarlık yordamı ihaleyle 10 yıllığına MUÇEV’e kiralanmasına karar verildi. İhalede tek isteklinin MUÇEV olması dikkat çekti.
‘KIYILAR MAL DEĞİLDİR’
Belediye dava dilekçesinde müdürlüğe yaptığı müracaatın reddine ait süreç ve bu sürecin desteği olduğu ileri sürülen 2 Mayıs 2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Etraf Müdafaa Bölgelerinde bulunan devletin karar ve tasarrufu altındaki yerlerin yönetimi hakkında yönetmeliğin’ tamamının, tamamı iptal edilmeyecekse dava dilekçesinde belirtilen hususlarının iptali istendi. Dilekçede kıyı alanlarının mal olmadığına dikkat çekilerek devletin kıyılar üzerinde mülkiyetindeki bir mal üzere tasarrufta bulunamayacağı tabir edildi. Davaya Muğla Etraf Müdafaa Vakfı Turizm Ticaret Limited şirketi de müdahil oldu.
BAKANLIKTAN MUÇEV’E ÖVGÜ
Dosyada bakanlığın savunması da yer aldı. Tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel etraf muhafaza bölgelerinde bulunan devletin karar ve tasarrufu altındaki yerler hakkında her türlü muhafaza, işletme ve işlettirme misyonlarının Tabiat Varlıklarını Müdafaa Genel Müdürlüğü’ne verildiği anımsatılan savunmada ilgili yönetmeliğin bu çerçevede yürürlüğe konulduğu belirtildi. Savunmada, Datça Belediyesi hudutlarında bulunan ve dava konusu yönetmeliğin kapsamındaki yönetmeliğin 55. hususunun 4. fıkrasının c bendine nazaran 3 yıllığına MUÇEV’e kiralanmasına karar verildiği, kelam konusu kiralama kontratının mühletinin sona ermesinin akabinde anılan taşınmazların ilgili yönetmeliğin f bendine nazaran kiralama süreçlerinin devam ettiği belirtilerek, “MUÇEV, Bakanlığın desteklenmesi ve güçlendirilmesi faaliyetleri yanında, ülkenin etraf bedellerinin korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalara katkı ve dayanak sağlayan bir sivil toplam kuruluşu” denildi.
Davaya müdahil olan MUÇEV ise “sıradan bir kurum olmadığını, gelecek jenerasyonlara tertemiz ve yaşanabilir bir dünya bırakmak için çalışmalar yürüttüğünü” öne sürerek davanın reddedilmesini istedi.
Davada bahsedilen ilgili yönetmeliğin c bendinde, “En az 10 yıl vadeli, etrafın ve biyolojik çeşitliliğin en uygun biçimde korunması, kullanması, izlenmesi, proje geliştirilmesi, güzelleştirilmesi ile etraf kirliliğinin önlenmesi emeli ile faaliyet göstererek vakıflara yahut bu vakıfların kuruluşlarına kiraya verme kuralı” yer alıyor.
YARGI ‘DUR’ DEDİ
Davaya bakan Danıştay, Datça Belediyesi’nin müracaatının reddedilmesini hukuka uygun görmedi ve 2 Mayıs 2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Etraf Muhafaza Bölgelerinde Bulunan Devletin Karar ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin Yönetimi Hakkında Yönetmeliğin 55. unsurunun 4. fıkrasının c bendi”nin yürütmesinin durdurulmasına 2 Ekim 2021 tarihinde oy çokluğuyla itiraza kapalı biçimde karar verdi.
‘HUKUKİ İZAHI YOK’
Danıştay kararında ihaleden evvel isteklilerin kim olacağının ihaleyi yapan yönetim tarafından bilinmesinin mümkün olmadığına dikkat çekilerek şunları kaydetti:
“Bu çerçevede, gerçekleştirilecek olan ihalede mevzuatta öngörülen hangi ihale tarzının uygulanacağının da isteklilerin kimler olacağına nazaran tayin edilmesinin hukuksal bir izahının olmadığı açıktır. Öteki bir anlatımla, istekli olabileceklerin niteliğinden yola çıkılarak, bir ihale metodunun belirlenmesi ve hatta tek bir isteklinin davet edilmesine imkan sağlayan bir ihale yolunun (pazarlık usulü) tercih edilmesi mümkün değildir. Bu prestijle, dava konusu yönetmeliğin 55. hususunun 4. fıkrasının c bendinde isteklinin sahip olması gereken niteliğe nazaran ihalenin pazarlık yoluyla yapılabileceğine yönelik düzenlemeye yer verilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel etraf müdafaa gölgelerinde bulunan devletin karar yahut işletme hakkı verilmesinin 2886 sayılı kanun ve uyuşmazlığa bahis yönetmelikte genel metot olarak benimsenen ihale adabına tabi olduğu, hasebiyle 55. unsurunun 4. fıkrasının c bendinde yer alan kurum ve kuruluşlar için pazarlık adabı ile taşınmaz kiralanmasının üst hukuk kurallarına ters olduğu sonucuna varılmıştır.”
