Yuval Noah Harari*
Savaş başlayalı daha bir hafta bile olmamışken, Vladimir Putin’in tarihi bir yenilgiye gerçek ilerlemesi gün geçtikçe daha mümkün görünüyor. Tüm muharebeleri kazansa da yeniden de savaşı kaybedebilir. Putin’in Rus imparatorluğunu tekrar inşa etme hayali her vakit Ukrayna’nın gerçek bir ulus olmadığı, Ukraynalıların gerçek bir halk olmadığı ve Kiev, Harkov ve Lviv sakinlerinin Moskova’nın idaresini özlediği palavrasına dayanıyordu. Bu tam bir palavra – Ukrayna bin yıldan fazla bir tarihe sahip bir millet ve Moskova bir köy bile değilken Kiev zati büyük bir metropoldü. Lakin Rus despotu palavrasını o kadar çok söyledi ki, görünüşe nazaran buna kendisi bile inanıyor.
Putin, Ukrayna’yı işgal etmeyi planlarken bilinen birçok gerçeğe güveniyordu. Askeri olarak Rusya’nın Ukrayna’yı gölgede bıraktığını biliyordu. NATO’nun Ukrayna’ya yardım için asker göndermeyeceğini biliyordu. Avrupa’nın Rus petrol ve gazına bağımlılığının Almanya üzere ülkeleri sert yaptırımlar uygulama konusunda tereddüte düşüreceğini biliyordu. Bu bilinen gerçeklere dayanarak planı; Ukrayna’yı sert ve süratli bir halde vurmak, hükümetinin boynunu vurmak, Kiev’de bir kukla rejim kurmak ve Batı yaptırımlarını kaldırmaktı.
Ancak bu planla ilgili bilinmeyen büyük bir şey vardı. Amerikalıların Irak’ta ve Sovyetlerin Afganistan’da öğrendiği üzere, bir ülkeyi fethetmek onu elde tutmaktan çok daha kolaydır. Putin, Ukrayna’yı fethetme gücüne sahip olduğunu biliyordu. Lakin Ukrayna halkı Moskova’nın kukla rejimini kabul eder miydi? Putin kabul edecekleri üzerine kumar oynadı. Ne de olsa, dinlemek isteyen herkese tekraren açıkladığı üzere, Ukrayna gerçek bir ulus değil ve Ukraynalılar gerçek bir halk değil. 2014’te Kırım’daki halk Rus işgalcilerine güç bela direnmişti. 2022 neden farklı olsundu ki?
Putin’in kumarının boşa çıktığı her geçen gün daha da netleşiyor. Ukrayna halkı tüm kalbiyle direniyor, tüm dünyanın hayranlığını kazanıyor ve savaşı kazanıyor. Önümüzde daha çok karanlık gün var. Ruslar hâlâ tüm Ukrayna’yı fethedebilir. Fakat savaşı kazanmak için Rusların Ukrayna’yı elinde tutması gerekecek ve bunu lakin Ukrayna halkı müsaade verirse yapabilirler. Bunun gerçekleşmesi giderek daha az mümkün görünüyor.
Yok edilen her Rus tankı ve öldürülen her Rus askeri, Ukraynalıların direnmek için yüreğini artırıyor. Ve öldürülen her Ukraynalı, Ukraynalıların işgalcilere olan nefretini derinleştiriyor. Nefret, hislerin en berbatıdır. Ancak ezilen uluslar için nefret, bâtın bir hazinedir. Kalbin derinliklerine gömülü nefret, jenerasyonlar uzunluğu direnişi sürdürebilir. Rus imparatorluğunu yine kurmak için Putin’in nispeten nefretsiz bir işgale yol açacak nispeten kansız bir zafere gereksinimi var. Putin daha fazla Ukraynalı kanı dökerek hayalinin asla gerçekleşmemesini sağlıyor. Rus imparatorluğunun vefat evrakında yazan Mihail Gorbaçov’un ismi olmayacak: Putin’in ismi olacak. Gorbaçov, Rusların ve Ukraynalıların kardeş üzere hissettiği bir ortam bıraktı; Putin ise onları düşman haline getirdi ve Ukrayna ulusunun bundan bu türlü kendisini Rusya’ya karşı olarak tanımlamasını sağlama aldı.
Uluslar, nihayetinde öyküler üzerine heyetidir. Her geçen gün, Ukraynalıların yalnızca önümüzdeki karanlık günlerde değil, on yıllar ve jenerasyonlar içinde anlatacakları daha fazla yeni kıssa ekliyor. Başşehirden kaçmayı reddeden ve ABD’ye onu ülkeden çıkaracak bir ulaşım aracına değil cephaneye gereksinimi olduğunu söyleyen lider; bir Rus savaş gemisine “s*ktir git” diyen Yılan Adası’ndan askerler; yollarına oturarak Rus tanklarını durdurmaya çalışan siviller. Bu, ulusların inşa edildiği şeydir. Uzun vadede, bu kıssalar tanklardan daha kıymetlidir.
Rus despotu bunu herkes kadar âlâ biliyor olmalı. Çocukken, Leningrad kuşatmasında Alman vahşeti ve Rus yüreği hakkında kıssalardan oluşan bir rejimle büyüdü. Artık de misal kıssalar üretiyor lakin kendine Hitler rolünü vererek.
Ukraynalıların yürek kıssaları yalnızca Ukraynalılara değil, tüm dünyaya azim veriyor. Avrupa uluslarının hükümetlerine, ABD idaresine ve hatta Rusya’nın mazlum vatandaşlarına yürek veriyorlar. Ukraynalılar bir tankı çıplak elleriyle durdurmaya yürek edebilirlerse, Alman hükümeti onlara birtakım anti-tank füzeleri sağlamaya, ABD hükümeti Rusya’yı Swift’ten kesmeye ve Rus vatandaşları bu anlamsız savaşa karşı olduklarını göstermeye cüret edebilir.
Bağış yapmak, mültecileri karşılamak yahut çabaya sanal ortamda yardım etmek olsun, hepimiz bir şeyler yapmaya cüret etmek için ilham alabiliriz. Ukrayna’daki savaş tüm dünyanın geleceğini şekillendirecek. Zorbalık ve saldırganlığın kazanmasına müsaade verilirse, sonuçlarına hepimiz katlanacağız. Yalnızca gözlemci olarak kalmanın bir manası yok. Şu an; ayağa kalkma ve açıkça fikrini söyleme vakti.
Maalesef ki, bu savaşın uzun sürmesi beklenen. Farklı biçimler alarak yıllarca devam edebilir. Lakin en değerli mevzu çoktan kararlaştırıldı. Son birkaç gün tüm dünyaya Ukrayna’nın ziyadesiyle gerçek bir ulus olduğunu, Ukraynalıların ziyadesiyle gerçek bir halk olduğunu ve muhakkak yeni bir Rus imparatorluğu altında yaşamak istemediklerini kanıtladı. Ucu açık bırakılan asıl soru, bu bildirinin Kremlin’in kalın duvarlarına nüfuz etmesinin ne kadar süreceği.
*Tarihçi ve “Hayvanlardan Yaradanlara Sapiens – İnsan Çeşidinin Kısa Bir Tarihi” kitabının muharriri.
Yazının yepyenisi The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Yıldız Tar)
