ABD’nin Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)uzaya seyahat eden astronotların dünyaya döndüklerinde 30 seferden fazla böbrek taşı rapor edildiğini belirtiyor. Bilim insanları ise kelam konusu durumun nedenlerine ait kapsamlı bir araştırma yürütüyor.
The Guardian‘ın haberine nazaran, 2020’nin sonlarında Milletlerarası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilen 10 farenin ve Dünya’daki laboratuvarlarda galaktik kozmik radyasyona maruz bırakılan 20 farenin böbrekleri tahlil ediliyor. Bu böbrekler denetim farelerininkiyle karşılaştırılırken yerçekiminin az olduğu ortamlarda vakit geçirmenin kemik yoğunluğundaki düşüşle ilişkili olduğu belirtiliyor.
Kandaki kalsiyum kaybı, astronotlarda mineral açısından varlıklı böbrek taşlarının birikmesi için muhtemel bir açıklama sunarken, dehidrasyon da bir öbür potansiyel neden olabilir. Lakin yeni proje bu sistemlerin daha derinlerine inmeyi amaçlıyor.
‘BÖBREK YETMEZLİĞİ’ RİSKİ
Araştırmacılar, böbrek hücrelerinin etrafındaki proteinlerde, organların ahengini yahut hasarını gösteren birtakım değişikliklerin de olduğunu söyledi. Ayrıyeten, galaktik kozmik radyasyona maruz kalan farelerde, sodyum, kalsiyum ve fosfat üzere iyonların taşınmasında rol oynayan proteinlerin daha düşük düzeylerde olduğu da kaydedildi.
Bu bulgular üzerine University College London’dan (UCL) deneysel tıpta kıdemli öğretim vazifelisi Stephen Walsh, “Proksimal tübüler hücreler iflas ettiğinde böbrek yetmezliğine yol açar. Mars’a gidebilirsiniz, lakin dönüş yolunda diyaliz öneriyoruz” dedi.
UZAYDA MARUZ KALINAN RADYASYON DAHA ETKİLİ
Yine UCL’de araştırma vazifelisi ve böbrek uzmanı olan Dr. Keith Siew, laboratuvarda radyasyona maruz kalan farelere bir buçuk yıllık Mars seyahatine muadil doz verildiğini, uzaya gidenlerinse yalnızca bir ay boyunca istasyonda olduklarını belirtti. “Benim için bu şaşırtıcı” diyen Siew, grubun az yer çekimli ortamının radyasyonun tesirini artırabileceğinin mümkün olduğuna inandığını, fakat bunu araştırmak için daha fazla çalışmaya gereksinim olduğunu söyledi.
Siew, dünyada böbrek taşı yaşayan insan sayısında ve sıklığında yıldan yıla artışlar gördüklerini belirtti ve bunun nasıl ve neden oluştuğunu belirlemenin, oluşumlarına karşı koymaya yahut onları tedavi etmeye yarar sağlayabileceğini de kelamlarına ekledi. Ek olarak, radyasyonun astronotlar üzerindeki tesirlerine ait bilgiler, Dünya’da radyoterapi gören hastalarda sağlıklı dokuları korumak için yeni fikirler doğurabilir. (DIŞ HABERLER)
