ANKARA – Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Kurulu ve Halk Sıhhati Kolu, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri harekatı ile nükleer santrallerin var olan risklerinin artması üzerine “Savaşa da Nükleer Santrallere de Hayır” başlığıyla açıklama yaptı.
TTB Merkez Kurulu Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, Türkiye’nin yanı başında süren çatışmanın mevt, yaralanma, hastalıklar, göç üzere problemlerin yanı sıra bölgedeki santraller nedeniyle bir nükleer tehdit sonucu da doğurduğunu söyledi. TTB’nin “Savaş bir halk sıhhati sorunudur” kelamını hatırlatan Korur Fincancı, hem nükleer bir felakete dayalı sıhhat meseleleri hem de savaşın yaratabileceği tüm halk sıhhati meseleleri üzerine çalıştıklarını belirtti.
TTB Merkez Kurulu üyesi Doç. Dr. Deniz Erdoğdu da nükleer santrallerin yanı sıra nükleer silahların gündeme gelmesinin de büyük bir tehlike oluşturduğunu tabir etti. TTB Halk Sıhhati Kolu Lideri Dr. Nasır Nesanır, Nükleer Düzenleme Kanunu’nun 5 Mart 2022 günü çarçabuk TBMM’den geçirildiğine dikkat çekti. “Bu kadar stratejik bir mevzunun uzmanların incelemesine bile imkan tanımadan, adeta yangından mal kaçırır üzere maddeleştirilmesi kabul edilemez” diyen Nesanır, TTB olarak nükleer santrallerin insan ve etraf sıhhatine ziyanları üzerine çok sayıda çalışmaları olduğunu kaydetti.
TTB Halk Sıhhati Kolu’ndan Dr. Ahmet Soysal’ın sunumu eşliğinde yapılan açıklamada şu sözler yer aldı:
SAVAŞ, NÜKLEER SANTRALLERİN VAR OLAN RİSKLERİNİ ARTIRIR: Rusya-Ukrayna savaşının ikinci haftasında Ukrayna’ya ilişkin dört nükleer santralden en büyüğü olan Zaporizhzhia Nükleer Santrali’nin (NPP) silahlı güçler tarafından vurulduğu argümanı dünya kamuoyunu sarsmıştır. Kısa bir mühlet sonra santralin değil, yakınındaki bir yapının vurulduğunun ortaya çıkması ile hepimiz şimdilik rahat bir nefes aldık. Hatırlanacağı üzere hala süren çatışmaların birinci günlerinde de Çernobil Nükleer Santrali enkazı için birebir çatışma tezleri ortaya atılmış ve daha sonra bölgenin inançta olduğu anlaşılmıştı. Milletlerarası Atom Gücü Ajansı’nın (IAEA) resmi sayılarına nazaran Ukrayna’da hala çalışan dört adet nükleer santral ve bu dört santrale ilişkin 15 nükleer reaktör vardır. Ülkenin elektrik ihtiyacının yarısından fazlası bu dört nükleer santralden elde ediliyor. Atakların maksadı olan Zaporizhzhia Nükleer Santrali bu dört santral içinde en büyüğü ve altı nükleer reaktörü bulunuyor. Ayrıyeten Zaporizhzhia Nükleer Santrali tek başına ülkenin elektrik ihtiyacının yüzde 15’ini de karşılıyor.
IAEA KESİN BİR KIYMETLENDİRME YAPMAKTAN KAÇINIYOR: Milletlerarası Atom Gücü Kurumu (IAEA) yaptığı açıklamada atılan tek merminin Zaporizhzhia Nükleer Santrali’nin yakınındaki eğitim için kullanılan bir binayı vurduğunu ve şimdilik santral ile ilgili bir tehlike olmadığını vurguluyor. IAEA’ya nazaran bölgedeki ölçümler sağlıklı olarak yapılıyor ve şu an için insan ve etraf açısından rastgele bir tehlike bulunmuyor. Bununla birlikte, IAEA’ya bağlı uzmanlar şimdi bölgeye ulaşamadığından IAEA Ukrayna’daki nükleer tesisler ile ilgili kesin bir kıymetlendirme yapmaktan kaçınıyor. IAEA’ya nazaran, bir nükleer santralin bulunduğu bölgeye mermi atılması, nükleer tesislerin fizikî bütünlüğünün her vakit korunması ve inançta tutulması gerektiği temel prensibini ihlal ediyor. Aslında Ukrayna’da hala çalışan dört santral de tam ismi Ukrayna Ulusal Nükleer Güç Üretim Kuruluşu (Energoatom) olan devlet kuruluşunun sorumluluğunda bulunuyor ve bu kuruluş 2015 yılında 2 milyar dolara yakın bir yatırımla bu santralleri dış etkenlere karşı dirençli hale getirdiğini sav ediyor. Nükleer reaktörlerin güçlü bir çekirdek kalkanla korunduğu ve kolay bir bombardımandan etkilenmeyeceği de belirtiliyor. Ukrayna’da çatışma bölgelerinde öncelikle IAEA’nın, nükleer santraller ve radyoaktif atık depolama merkezleri için; reaktörler, yakıt havuzları ve radyoaktif atık depolarının fizikî bütünlüğünün korunması, tüm güvenlik ve emniyet sistemlerinin tam vakitli olarak çalışabilir halde olması, işletme çalışanının vazifelerini yerine getirebilir halde olması üzere talepleri vardır ve bu talepler çatışan taraflar tarafından dikkate alınmalıdır.
HAZIRLIK YAPILMALI: Şu an için IAEA’ya dayanılarak ülkemiz için bir tehdidin olmadığı görülmektedir. Fakat bölgede çatışmaların devam etmesi radyasyon sızıntısı tehlikesinin her an için yaşanabileceğini göstermektedir. Bu nedenle; kuzeyimizdeki savaşın bir an evvel durdurulması için gayretlerin ağırlaştırılması gereklidir. Ülkemizde, bilhassa de Karadeniz bölgemizde Nükleer Düzenleme Kurumu tarafından nizamlı radyasyon ölçümlerinin yapılarak, kamuoyu ile paylaşılması, tekrar bu kurum tarafından bir an evvel Ukrayna’da meydana gelebilecek bir nükleer patlamaya karşı acil durum planlarının hazırlanarak sorumluluk alacak kurumlarla ve kamuoyu ile paylaşılması kaidedir. Ayrıyeten Karadeniz bölgemiz başta olmak üzere sıhhat kurumlarımızın da radyasyon maruziyeti sonucu oluşabilecek sıhhat sıkıntılarına karşı hazırlıklı hale getirilmesi gereklidir. Ayrıyeten bu türlü bir felakette sorumluluk alacak kurumlarda Nükleer Düzenleme Kurumu nezaretinde hazırlık için tatbikatlar yapılmalıdır.
AKKUYU İNŞAATI DERHAL DURDURULMALI: Tüm bu gelişmeler sonucunda tehdidin büyüklüğü, sağlıklı bir etrafta ömür hakkının temel bir insan hakkı olduğu görüşü ile nükleer güce karşı duran Türk Tabipleri Birliği’nin haklılığı bir sefer daha ispatlanmıştır. Çernobil felaketi üzere onlarca yıldır insan sıhhatini ve çevreyi berbat etkilemekte olan bir kaza riski ve çözülemeyen nükleer atıklar sorunu, Fukuşima’daki üzere doğal afetlerin olumsuz tesirleri hasebiyle karşı çıktığımız nükleer santrallerin artık de savaşta maksatlardan olması; nükleer santrallerin büyük bir yıkıma neden olabileceği gerçeği bir kere daha ülkemiz gündemindedir. Kuzeyimizdeki savaşın bir an evvel bitmesi ve nükleer bir felakete neden olmaması en büyük dileğimizdir. Yaşadığımız günler alınacak tedbirlerin yanı sıra Akkuyu Nükleer Santral inşaatının derhal durdurulması gereğini bir sefer daha göstermiştir. (DUVAR)
