Trakya’daki Istranca Dağları’nın eteklerinden başlayıp Türkiye ve Bulgaristan’a yayılan Istranca Ormanları’nın ortasına korona virüsü salgınından evvel Suriyeli mültecilerin geçişini engellemek emeliyle dikenli teller çekildi ve orman ikiye bölündü. Bu tellerden mültecilerden çok yaban hayatı olumsuz etkilendi. Bugün 3 Mart Yaban Hayatı günü… Tabiat ve Kültür Derneği (DOKU) İdare Konseyi Lideri Göksal Çidem “Yaban hayvanlarının binlerce yıldır üremek, kış uykusuna yatmak, beslenmek, su içmek ve yaşamak için kullandıkları güzergah bir anda kapatıldı. Öldürücü bariyer karadaki yaban hayatını yok ediyor. Öldürüyor” dedi. Yetkililere seslenen Çidem ormanda hayvanların izledikleri yol çıkarılarak yaban hayat koridoru oluşturulmasını istedi.
Birleşmiş Milletler Genel Konseyi, yaban hayatının özgün pahaları ve etrafında örülü ömür ağının sürdürülebilir kalkınmaya ve insanların refahına sağladığı katkıya dikkat çekmek için 3 Mart’ı Dünya Yaban Hayatı Günü ilan etti. Tıpkı vakitte 3 Mart, Jenerasyonu Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Cinslerinin Memleketler arası Ticaretine Ait Sözleşmesi’nin (CITES) 1973 yılında imzalandığı gün olması nedeniyle özel bir kıymet taşıyor. Hükümetler ortası işbirliğini güçlendiren bu kontrat ile, kuşağı tehlike altındaki cinslerin memleketler arası ticaretinin denetim altında tutulması ve tiplere yönelik kabahatlerin önlenmesi amaçlanıyor. Dünya Yaban Hayatı Günü’nün bu yılki teması, dünya çapında kritik seviyede kuşağı tükenmekte olan yabani bitki ve hayvanların statüsüne dikkat çekmek ve onları korumak için tahliller uygulamak hedefiyle “Ekosistemin Yenilenmesi için Kilit Çeşitleri İyileştirmek” olarak belirlendi. Yaklaşık 1 milyon hayvan ve bitki tipinin jenerasyonu tükenme tehdidi altında olduğu belirtiliyor.
‘YABAN HAYATI SAHİPSİZ’
Kırklareli’nde yaşayan Tabiat ve Kültür Derneği (DOKU) İdare Heyeti Lideri Göksal Çidem, 3 Mart Yaban Hayatı Günü’nde Gazete Duvar’a konuştu. “Her canlının ömür hakkı kutsaldır” diyen Çidem “Hayvan Hakları Üniversal Beyannamesi, yaşayan bütün canlıların doğal haklara sahip olduğunun ve insanoğlu tarafından hayvanlara hürmet gösterilmesinin, bir insanın bir başkasına gösterdiği hürmetten başka tutulamayacağının altını çizmektedir. Yabanî hayvanların da yaşama hakkına ve kendi doğal etraflarında özgürce üreme hakkına sahip olduğu üzere hayvan haklarına ait temel prensipleri ortaya koymaktadır” tabirlerini kullandı. Trakya’daki Istranca Ormanları’nda müsaade verilen ve etrafa ziyan veren projelerden bahseden Çidem “Bilinçsizce, zalimce yapılan avcılık, yırtıcı madencilik ve plansız güç yatırımları doğayı ile katlediyoruz. Istrancaların ortasında ormanın içinde kurulan RES (Rüzgar Güç Santralleri) ve orman derinliklerinde ‘dikkat kamyon çıkar’ üzere tabelalara rastlıyoruz. Yaban hayatı sahipsiz. Sermayesi yok. Kelam hakkı yok. Basını yok. TV si yok” diye konuştu.
‘KONACAK KOL KALMAYACAK’
Çidem, Trakya bölgesine kurulan RES’lere de değinelerek şöyle devam etti: “Istrancalar ana kuş darboğazlarının üzerindedir. Bu nedenle, bölgede rüzgâr santralleri inşa edilmesinin tüm biyocoğrafya bölgesinde olumsuz sonuçlar doğuracağı bilimsel raporlar ile sabit olmasına rağmen onlarca kurulan, yüzlerce planlanan RES var. Gidişat bu türlü devam ederse, kuşlara uçacak gökyüzü, konacak kol kalmayacak. Karada yaşayanların ömür alanları da her geçen gün daralıyor. Ne havada, ne karada yaşama talihi bırakmadığımız yaban hayatı gününü kutlamaktansa, bir an evvel onları korumak ve yaşatmak için gerekeni yapmak, insan olmanın gereğidir.”
‘YEŞİL KORİDOR’
Avrupa Birliği’nin göçmenlerin geçişini engellemek için Bulgaristan hududuna 4 – 5 metrelik jiletli-dikenli teller çektiğini vurgulayan Çidem “AB ‘kendi sonlarının güvenliği’ için diyor. Lakin, yaban hayvanları binlerce yıldır üremek, kış uykusuna yatmak, beslenmek, su içmek ve yaşamak için kullandıklarının güzergah bir anda kapatıldı. Karşıya gidemeyenlerin feleği şaştı. Kelamda insan ve hayvan haklarını savunan Avrupa, Istrancalar’daki doğal hayatı yok saydı. Mülteciler bir formda geçmek için yol buluyor. Ya yaban hayvanları..?” diye sordu. “Son yıllardaki sistemsiz göçmen sorunu ülke ya da ülkelerin sorunu değil bütün insanlığın problemidir. Bu sorunu insani olmayan formüllerle çözmeye çalıştıklarında bunun öbür hayvan popülasyonlarına yansıması acımasız ve geri dönüşümsüz olabilmektedir” diyen Çidem özetle şöyle konuştu: “Bir hayvanın yahut hayvan kümesinin yiyecek yahut eş aramak için sistemli olarak üzerinde seyahat ettiği ve komşu hayvanlar yahut birebir çeşitten kümelerle örtüşebilecek bir hayat alanı vardır. Bu alanlardaki yollar, otobanlar, yerleşim yerleri, sanayi aktiviteleri, ülke hudutlarını çizme – muhafaza maksatlı dikenli – jiletli teller, yüksek duvarlar üzere insani faaliyetleri maalesef hayvanların yapmak zorunda oldukları bu hareketleri mahzurlar. Sonuçta otobanlarda ezilmeler, yerleşim alanlarında, hudut uzunluklarında yaralanmalar-ölmeler gerçekleşmektedir.
Son yıllarda bunu engellemek için çeşitli teknikler uygulanmaya başlanmış ve ekolojik koridor -yeşil koridor – yaban hayatı koridoru üzere insani faaliyetleri yahut yapıları ile ayrılmış yaban hayatı popülasyonlarını birbirine bağlayan habitat alanları oluşturulmaya çalışılmakta, böylelikle o alanlardaki hayvan popülasyonlarının korunması amaçlanmaktadır. Türkiye – Bulgaristan hudut sınırı boyunca hayvanların izledikleri rotalar ortaya çıkarılırken faal geçiş rotalarında bu biçimde yaban ömrü koridoru – yeşil koridor ya da ekolojik koridorlar yapılması biyoçeşitliliğimizi korumak açısından değerli bir adım olacaktır.”
