Ogün Akkaya
ANKARA – Macaristan’da muhalefetin kıymetli isimlerinden Budapeşte Belediye Lideri Gergely Karacsony, Türkiye Toplumsal Ekonomik ve Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES) tarafından düzenlenen ‘Macaristan Muhalefet Partilerinin İttifak Deneyimi’ başlıklı çevrimiçi aktiflikte Macaristan’da muhalefetin seçim ittifakını anlattı. TÜSES Lideri Celal Korkut Yıldırım’ın sunumuyla başlayan konferansa İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu da görüntü göndererek değerlendirmelerde bulundu. Konferansın moderatörlüğü gazeteci Tarık Demirkan tarafından gerçekleştirildi.
Konferansta, Macaristan Başbakanı Viktor Orban iktidarına karşı kurulan geniş çaplı siyasal ittifakın kıssası, muhalefet partilerinin farklılıklarına karşın nasıl bir ortaya geldikleri, yaşanan sıkıntıları ve bunların nasıl aştıkları ve partilerin tabanlarını ittifak sürecine nasıl ikna ettiklerini Karacsony anlattı.
‘2019 İSTANBUL SEÇİM SONUÇLARI ETRAFIMIZDA İLHAMA VE İŞBİRLİĞİNE İMKAN SAĞLADI’
Yerel seçimlerde Macaristan’ın Başbakanı Viktor Orban’ın adayını yendikten sonra “Ekrem İmamoğlu’ndan çok değerli tavsiyeler aldım” diyen Gergely Karacsony’e Orban karşısında gireceği seçim öncesi bir dayanak de Ekrem İmamoğlu’ndan geldi. Konferansa görüntü kayıt gönderen İmamoğlu konuşmasında dünya demokrasilerinin son 20 yıldır hayli güç bir devirden geçtiğini, bu periyodun isminin “Popülizm Dönemi” olduğunu söyledi.
İmamoğlu, popülizm devri içerisinde dünyanın farklı coğrafyalarında iktidara gelen kimi siyasalların hayatın pek çok alanında benzeri yol ve metotlar kullandığına değindi. Popülist önderlerin iç ve dış siyasette birebir ‘el kitabını’ rehber aldıkları söyleyen İmamoğlu, şu değerlendirmeyi yaptı: “Toplumu kutuplaştır, seçmenleri biz ve onlar diye ikiye ayır, çeşitli iç ve dış düşmanlar yarat, medyayı ele geçir, yargıya hakim ol, her türlü muhalefeti demir yumrukla ez, topluma hesap vermeye de asla yanaşma. Demokrasinin imkanlarını kullanarak gücü ele geçiren lakin akabinde demokrasiyi ve demokratik kurumları etkisizleştiren bu üzere siyasi başkanlara karşı demokrasi güçlerinin de gayret yolları bulabilmesi ve birbirlerinden ilham alabilmesi gerekliydi. Son derece memnunum ki 2019 İstanbul seçim sonuçları etrafımızda ilhama ve işbirliğine imkan sağladı.”
‘İSTANBUL SEÇİM SONUÇLARI ETRAF ÜLKELERDE DE İLHAM OLDU, OLMAYA DEVAM EDİYOR’
23 Haziran 2019 İstanbul Seçimi sonrasında Gergely Karacsony ve takımının kendileriyle irtibat kurduğunu anlatan İmamoğlu, İstanbul’da kampanya takımlarının deneyimlerini paylaştığını ve daha sonra Gergely Karacsony’e tavsiyelerde bulunduğunu anlattı. İmamoğlu fikir alışverişi sürecine dair şunları kaydetti:
“Değerli dostum Gergely Karacsony ile bir ortaya geldik ve konuştuk. Ben de şahsî deneyimlerimle aslında kendisine tavsiyelerde bulundum. Gerisinden Budapeşte’ye döndüler ve İstanbul deneyimlerinden ilham alarak dünyadaki bir öbür sürece dair kendi ülkesindeki rejime karşı ortak bir aday olarak zafer kazandılar. İstanbul seçim sonuçları yalnızca Macaristan’da değil etraf ülkelerin birçoğunda ilham oldu ve olmaya da devam ediyor. Bütün bunlar demokrasiden yana olan ilerici güçlerin dünya demokrasisinin ve demokratik pahaların yine güçlü bir umuda dönüşmesi için küresel bir işbirliğine ne kadar muhtaçlık duyulduğunu da açıkçası ortaya koyuyor.”
‘6 BAŞKANIN BİR ORTAYA GELMESİ UMUT VERİCİ’
6 siyasi parti önderinin Ankara’da imzaladıkları mutabakat metnine de konuşmasında değinen İmamoğlu, “Dün 6 genel liderin Ankara’da bir ortaya gelmesi ve demokrasiye, parlamenter rejime dönüş ile ilgili yaptıkları ortak açıklama hem Türkiye için hem de dünya demokrasileri için çok değerlidir. Tarihimizde birinci sefer farklı siyasi köken ve ideolojilerden gelen 6 partinin demokrasinin geleceği ve ülke vatandaşlarının memnunluğu için bir ortaya gelmesi ve gerçeklikten uzaklaşmış popülist bir idareye karşı irade ortaya koyması katiyetle umut vericidir” tabirlerini kaydetti.
Budapeşte Belediye Lideri Gergely Karacsony’nin ittifak sürecini anlattığı ve sorulara karşılık verdiği konuşmasından öne çıkan başlıklar şu halde oldu:
POPÜLİSTLER AYRILIĞI BESLEYEREK POZİSYONLARI KORUDU: “Popülist rejimler her vakit çatışma üzerinden beslenmişlerdir. Toplumu ikiye bölerek, her iki tarafı da destekleyerek ve bunları birbirine düşürerek, ayrılığı besleyerek kendi pozisyonlarını muhafazaya çalışmaktalar. Popülistlerin zıtlıktan beslenmelerini engellemek için polarizasyonun yaratacağı kapandan kaçmamız gerekiyor. Şayet çok renkli bir ittifak kurmayı, güçlerimizi birleştirmeyi ve popülistlere karşı birleşmeyi başarırsak, büyük güce karşı birleşme durumunda kapana düşmeleri durumu kelam konusu olabilir.
BÖYLE BİR İTTİFAKIN KURULMASI 10 YILDAN FAZLA VAKİT ALDI: Demokratik olmayan bir kapana düşmektense, farklı siyasetleri destekleyen partilerin de kendi ortalarında bir fikir birliği oluşturmaları gerekmektedir. Birbirlerinin görüşlerine hürmet duymaları gerekmektedir. İttifak ve terslik gerektiren bir yarışa başladıklarında, güçler istikrarının daha düşük tarafında yer aldıklarında, negatif bir kimlik üzerinde birleşmekten çok, ‘bizi bir ortaya getiren ortak bir düşmandır’ ya da ‘iktidarı yıkmak istiyoruz’ üzere telaffuzlarla yarışa başlamaktan kaçınmalıdırlar. Bu telaffuzlarla yarışa başladıkları vakit aslında popülist kanıyı zıtlığı beslemeleri kelam konusu olacaktır. Bir ortaya geldiklerinde ortak bir düşmandan fazla, ortak bir gelecek üzerinde birleşmeleri gerekmektedir. Bu türlü bir ittifakın kurulması, Macaristan açısından 10 yıldan fazla vakit aldı.
PARTİLER DEĞİL, SEÇMENLER PARTİLERİ BİR ORTADA HAREKET ETMEYE YÖNLENDİRMİŞ OLDU: Partilerin ittifak oluşturma süreci esnasında uzun bir vakit gereksinimimiz oldu. Orban iktidarı politik sistemimizi değiştirdi. Macaristan’da politik alanın daralmasına ait uygulamalar sebebiyle bizim alanımız da daraldı. Daha evvelki seçimde ittifaktaki partiler, kendi yollarında farklı hareket etmişlerdi. Bunların aslında temel nedeni, birinci başta işbirliği kurulabilecek vaktin olmamasıydı. Tıpkı vakitte seçmenlerinin de bu fikir birliğine varmaları mümkün olmayacaktı. 2018 yılında çeşitli adımlar atılabildi ve 2019’da bu ittifakın gücü ortaya çıktı. 2019’da muhalefet Budapeşte’de çok değerli muvaffakiyetler elde etti. Büyükşehirlerin büyük bir çoğunluğunda ve Budapeşte’de seçimlerin çoğunluğunu kazandı. Bu muvaffakiyetin elde edilebilmesi için bütün partiler engebeli bir yoldan geçmesi gerekti. Bunun genel olarak sol görüşlü ve liberallerden oluşan bir ittifak olduğunu düşündüğümüz vakit, sağ eğilimli partinin de ittifak içerisinde yer aldığını aklımızda tutmamız gerek. Partiler seçmenlerini bir ortada hareket etmeye değil, seçmenler partileri bir ortada hareket etmeye yönlendirmiş oldular. Seçmenlerden gelen talep doğrultusunda bu ittifak kuruldu ve muvaffakiyet sağladı.
İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’Nİ İMZALAYACAĞIZ: Şu anda Macaristan’da bunun önemli bir sorun olduğunu bilmenizi isterim. Macaristan’da aile içi şiddet nedeniyle haftada bir bayan ölüyor. Bununla ilgili olarak atılması gereken adımlar, birinci başta bu mevzuların iktidar tarafından tabu olarak ele alınması ve aile yapısının desteklenmesiyle bu tip hususların gündeme gelmesi konusunda dengeyi kuramıyorlar. Bu hususların tartışılmasından çekiniyorlar. İstanbul Sözleşmesi’nin imzalanmasının yanında, korunaklı konutların sunulması yahut polis teşkilatına özel bir eğitim verilmesi tekrar tıpkı formda bu olayları azaltacaktır diye düşünüyoruz.”
