Yunanistanlı sanatçı Pavlos Fyssas komşu ülkenin demokratik rejime geçmesinden beş yıl sonra, 10 Nisan 1979’te dünyaya geldi. Çok genç yaşlarda müzikle tanışan Fyssas 2000’li yıllarda ülkesinde sahne ismi “Geçmişin Katili” ile rap müzik dünyasında isminden kelam ettirdi. Fyssas birçok müzik projesine katıldı ve yapıtları internet dünyasında hayranlarıyla buluştu.
Fyssas sanat yaşantısının yanı sıra anti-faşist aktivizmiyle de Yunanistan’da isminden kelam ettirdi. İşçi bir ailenin evladı olan Fyssas, babasıyla birlikte Pire Metal Çalışanları Sendikası’nın (SMP) bir üyesiydi. Ayrıyeten, radikal sol kulvardaki Antarsiya Hareketi ile yakın münasebetleri bulunmaktaydı.
FAŞİST ATAKTA ÖLDÜRÜLDÜ
Şarkılarını halkların dayanışmasına, emek gayretine ve faşizm aykırılığına adayan Fyssas’ın kısa hayatı 18 Eylül 2013 akşamı neonazi kimlikli bir saldırganın bıçak darbeleriyle son buldu. Küçüklüğünden beri tutkuyla desteklediği Olympiakos Futbol Grubunun bir Avrupa karşılaşmasını arkadaşlarıyla birlikte Pire’de bir kafede izleyen Fyssas birincinin birebir yerde bulunan çok sağcıların kelamlı tacizine uğradı.
Sözlü taciz sonrasındaysa çok sağcıların sistemli bir saldırısı sonucunda sanatçı bedenine saplanan bıçağın yarattığı yaralar sonucunda hayatını kaybetti. Gazete Duvar’ın 2013 yılından beri yakinen takip ettiği Fyssas cinayetinin ‘başrol oyuncusu’ Yorgos Roupakias, 2012 yılında Yunanistan Parlementosu’na giren çok sağcı, neo-nazi ve yabancı (muhacir ve mülteci) aksisi Altın Şafak örgütünün bir üyesiydi. Roupakias cinayet sonrası birinci süreçler için bir polis merkezine götürüldüğü esnada, polis otosunda misyonlu memurlara “ben de sizdenim” diyecek kadar Yunanistan’daki yabancı zıddı hareketin kudretinden emin gözüküyordu.
YUNANİSTAN’DA EKONOMİK KRİZ
Fyssas’ın bir faşistin bıçak darbelerine maruz kaldığı süreçte Yunanistan 2022 Türkiye’deki konjonktüre emsal bir sosyopolitik gerçeklik ile karşı karşıyaydı. Ülkemizde bugün yaşandığı üzere 2013 Yunanistan’ı tarihi bir ekonomik yıkımla karşı karşıya gelmişti. 2000’li yılların sonlarına hakikat ekonomik açıdan ayakları üzerinde durmakta zorlanan Yunanistan Dünya Bankasıyla Avrupa Birliği’ne başvurarak borç arayışı içerisine girdi.
Yunanistan’da 2009-2012 periyodunda iktidarda bulunan sistem partileri kelam konusu, yaşamsal değere haiz borcun bir an önce alınması için kreditörlerin tüm istemlerine anında karşılık verdi. Yabancı ve mahallî sermaye sahiplerinin direktifleri ağırlaşan ekonomik buhranla birleşince Yunanistan’da kısa bir periyot zarfı içerisinde emek hakları eşi gibisi görülmemiş biçimde darbelendi. Tıpkı süreçte, birçok işletme iflas bayrağını çekerken, işinden ve ömür kalitesinden olan milyonlarca yurttaş depresyona ve intihara sürüklendi. Yarım milyona yakın genç yurttaş ise geleceğini yurt dışında aramaya başladı.
SAĞCILARIN YÜKSELİŞİ
Ekonomik krizin Yunanistan’ı tarumar ettiği periyotta komşumuzda kayda kıymet öbür bir gelişme de yaşandı. 2022 Türkiye’sinde olduğu üzere ekonomik krizi ve sistem partilerinin yıpranışını siyasi fırsata çevirmeye çalışan popülist ve sağcı siyasi figüranlar, Avrupa’da olduğu üzere, yabancı zıtlığını seçim kampanyasına çevirdi. Yunanistan kentlerinin sokaklarına dağılan popülist sağcı siyasetçiler Yunanistan’ın maruz kaldığı göçmen ve mülteci akımını münasebet göstererek ‘Helen ırkının Helen ve Ortodoks karakterinin bozulduğunu’ argüman etti.
Başta Atina olmak üzere birçok kentte, hayal dünyalarındaki ‘Helen’ tipiyle örtüşmeyen insanları kovalamaya başlayan bu siyasetçiler aksiyonlarını kaba şiddet noktasına kadar ilerlettiler. Sokaklarda ‘kimlik kontrolüyle’ başlayan olaylar kısa vakitte kelamda ‘Helen özellikleri’ taşımayan insanların tartaklanmasına ve bıçaklanmasına kadar ilerledi. Bu hareketlere karışan saldırganlarla siyasetçiler Yunanistan’ın iktidardaki sistem partilerini ‘ülkenin kapılarını sorumsuz bir biçimde Helen olmayanlara açmakla’ itham ettiler.
‘SİYASİ KÂR’ İÇİN KÖRÜKLENEN FAŞİZM
Yabancıların Yunanistan kentlerinin sokaklarında tartaklanması karşısında birinci başlarda sesini yükseltmeyen komşu ülke toplumunun geniş kısımları, hayatlarını altüst eden ekonomik kriz sürecinde şiddet olaylarına karışanlara sempatiyle yaklaştı. Bedenlerinde gamalı haç sembolleri bulunan saldırganlara, Yunanistan Solu dışındaki toplumsal ve siyasi aktörler, birinci başlarda “gençler hem krizden sorumlu olan yetkilileri ‘cezalandırıyor’ hem de yabancıları ülkeden kovuyor” yanılsamasıyla yaklaştı.
Bu formda 2010’lu yılların ortalarında, çok sağcı Altın Şafak yarım milyona yakın bir oy potansiyeliyle (modern Yunanistan’ın nüfusu 11 milyonun biraz üstünde), üçüncü büyük parti olarak meclise girdi. 2012 yılındaysa, kısa bir devir için örgüt hükümeti kurma vazifesini üstlenme maksadına yaklaştı.
Siyasi kâr için Yunanistan kentlerinde körüklenen faşizm ve neo-nazizm 2013 yılının sonlarına hakikat Pire sokaklarında Helen asıllı bir sanatçıyı korkakça öldürecek noktaya geldi. Kelam konusu cinayet Yunanistan toplumunda ‘alarm zillerinin’ çalmasına neden oldu. Cinayet sonrası Yunanistan Solu ve sendikal hareket faşizm zıddı hareketlerini ağırlaştırırken, iktidar ve yargı Altın Şafak’ın hareketlerini masaya yatırdı. Bu biçimde, geçtiğimiz yıllarda Altın Şafak ‘suç örgütü’ ilan edildi ve üyeleri ağır mahpus cezalarına çarptırıldı.
TOPLUMUN HUDUT UÇLARIYLA OYNAMAK
Fyssas cinayeti ve Yunanistan’ın karşı karşıya geldiği faşizm tehlikesi pandemi, yeni Soğuk Savaş sonrası ekonomik yıkımla burun buruna gelen Türkiye üzere toplumlar açısından hayli değerli bir ‘fikir egzersizi’ olarak öne çıkıyor. Fyssas’ın bedenine saplanan bıçak bizlere resmi isimlerinde ‘şafak’, ‘yengi, ‘ülke’ vs. tanımlamaları içeren hareketlerin toplumun hudut uçlarıyla oynamak suretiyle toplumları ne kadar büyük tehlikelerle karşı karşıya getirebileceğini gösteriyor.
İlk başlarda Avrupa ve Yunanistan’da Müslümanları, Türkiye’de Kürt, Rum, Ermeni üzere gayr-ı Türk ögeleri amaç alan, ‘terör’ olgusunu araçsallaştıran bu tip akımlar, siyasi ve ekonomik kriz ortamlarında, daha düzgün bir gelecek arayışı içerisinde olan insanlara saldırmak suretiyle siyasi ‘kâr’ elde etme arayışı içerisine girebiliyor.
Bu arayışlar karşısında iktidarların toplumsal siyasetlerini revize etmeleri, yargının harekete geçmesi gerektiği kadar emek ve demokrasi cephelerinin, yani solun, faşizm aksisi uğraşını, motamot Yunanistan’da olduğu üzere yükseltmesi toplumlar açısından yaşamsal kıymete sahip.
