Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Bloomberg HT ve Haber Türk ortak yayınında konuşuyor. Bakan Nebati’nin konuşmasında öne çıkanlar şöyle:
KUR MUHAFAZALI MEVDUATTA SON DURUM: Kur Muhafazalı Mevduat başlarken, birinci andan itibaren Türkiye’de çok önemli bir halde talebin oluşmasına ve oraya hakikat yönelişin ivme kazanarak başlamasına neden oldu.
Günlük 10 milyar lira civarında bir giriş oldu 5 günlük müddet içerisinde. Vakitle farklı bir noktaya geldi. Birinci gün yüzde 10’lar civarında döviz bozma varken, bugün ulaştığı ölçü yüzde 49’dur.
Önce kişiseller, sonra tüzeller, son ve en kıymetli ayağı da vergi istisnası ile 31 Aralık’a kadar kur farklarını istisna etme imkanı sağladık, günlük girişler süratli bir formda dövizi de tetikledi.
2022 tarihi sonunda, Cumhurbaşkanımızın bir yıl uzatma yetkisi var, bu tarihten evvel kesme yetkisi de var.
Tutar 10 milyar doları aştı, TCMB imkanlarını genişletmesi ve kurların stabilizasyonu açısından gündemimizde kalmaya devam ediyor, çıkış için optimal noktaya bakılır. KKM’de dövizden dönüşlerin hissesi %49’a yükseldi.
ENFLASYON RAKAMLARI: Enflasyon yükselişi, lojistik, ulaşım, taşımadaki sorunların getirdiği yükle ABD’de %7,5, Avrupa’da %5 üzerinde, enflasyon dünyanın temel sorunlarından biri. 1973 krizi sonrasında tıpkı şeyler yaşandı, enflasyon yükseldi ve bilhassa batı ülkeleri önemli bir halde müdahalede bulundular, evvel sakinlik ve resesyona gidecek bir durum yaşandı.
Dünya enflasyonu konuşmaya devam edecek, zira dünyada ticaret daralmış durumda. Biz kurdan etkiliyoruz, kurdaki rastgele bir değişim fiyatlara yansıyor, bu türlü bir psikoloji var, bunu kabul etmemiz lazım.Dünya enflasyonu konuşmaya devam edecek, zira dünyada ticaret daralmış durumda. Biz kurdan etkiliyoruz, kurdaki rastgele bir değişim fiyatlara yansıyor, bu türlü bir psikoloji var, bunu kabul etmemiz lazım. Yaza hakikat bu düzeyin gevşemesini bekliyoruz.
Döviz kurlarındaki fiyatlama bir sonraki adımla yapıldı, spekülatif süreçler yapıldı, yaşanan kur atağı enflasyon üzerinde tesirli oldu, bizde temel ayaklar kur ve enflasyondur. Yıl sonu enflasyon beklentimiz %24 civarında. 2023’te seçime enflasyonda tek rakamlı olarak girmiş olacağız. Mayıs 2023’te tek haneli enflasyona ineceğiz.
TÜRKİYE’DE ALTININ DURUMU: Türkiye’de altın bir gerçek, Londra’da da bu soruyu sordular, bizde düğünde altın takıyoruz, adım başı kuyumcu vardır, bu altın yastık altında duruyor, iktisada kazandırılması noktasında adımları genişletelim. Yastık altındaki altının iktisada kazandırılması noktasında paydaşları daha faal hale getirelim. Bunu gerçekleştirdiğimiz vakit altının günlük kullanımında da hem tasarruf aracı hem de kullanımı getirecek bir adım atmış oluyoruz, 5 bin ton. Bu türlü bir beklentimiz var. Türkiye’de psikoloji çok değerli.
GÖZLER DEĞERLİ: Toplantı sonrasında aldığımız reaksiyonlar çok olumluydu. Yatırımcının gözlerinden anlıyorsunuz. Gözler sahiden kıymetli. Bakışından, duruşundan. Tam vaktinde başlayıp tam vaktinde bitirdik. Memnun ayrıldıklarını gördük. Dönüşte bir iki tane palavra dolan haberler dışında bir tenkit yok.
En kıymeti şey geldiğinizde birileri sizi arar. Makus bir şey varsa kimse sizi aramaz. Aldığımız yansılar çok olumluydu.
Onlar keyifli biz memnun, artık sonuçları görme vakti. Lakin boş bırakmamak lazım, irtibata devam. Önümüzdeki ay Londra’da iklim tepesiyle ilgili görüşmelerimiz var. Orada iştirakçilerle anlaştık, yemek yiyip sohbet edeceğiz. Bağlantıya devam.
REKABET EDEBİLİR KUR DÜZEYİNİ YAKALAMIŞ DURUMDAYIZ: Kur muhafazalı mevduatta ortalama vade 100 gün. YUVAM ‘ı açtık, oradan da giriş başladı. Orada vadeyi uzatıyoruz. 90 milyar dolar mevduatta hesap var, şirketlerimiz 6 ay boyunca dövizi alıp bloke ediyor. Demek ki nakit açısından o paraya muhtaçlığı yok. Şirketlerimizin çok güçlü olduğunu gösteriyor. Şu anda gündemimizde (3 aya indirmek) yok.”
ÖZEL BANKALARA AÇIK İLETİLER VERİYORUZ: Özel bankalara vakit zaman çok açık bildiriler gönderiyoruz. Bu ülke sonuçta bir model değişikliğine gitti. Bu riskin paylaşımında büsbütün her şeyi kamu bankalarına yüklersek onlar açısından haksızlık ederiz.
Merkez Bankası çok ucuz bir formda fonluyor. Kendi kârlarını artıracak işleri yapsınlar bir şey demiyoruz lakin bunu kamu bankalarıyla eşleşecek formda getirmeleri onlar açısından da piyasa için de daha âlâ olur. Biraz uğraş göstermeleri lazım. Kamu bankalarımızda bir problemimiz yok, işte sermaye enjekte ediyoruz.
KKM belirli bir noktaya geldi, altın. Altında doyum olursa başka enstrümanları da devreye sokarız. Muhtaçlık olursa enflasyon muhafazalı sistem yoluna da gireriz.”
ÖĞRETİLMİŞ ŞEYLERİN DIŞINA ÇIKMA VAKTİ GELDİ: Öğretilmiş şeylerin dışına çıkma vaktinin geldiği bir periyottu. Devrin vaktin yerin konjonktürün hepsinin ahengi olması lazım. Tam ahengi yakaladık.
(Politika faizini önemsizleştirdik, bu türlü bir tabiriniz oldu mu?) Bakın Türkiye’yi bu çeşit sığ tartışmalardan çıkarmamız lazım. Her enstrüman kendince pahalıdır, biz ekonomiyi yönetiyoruz. Ben fabrikanın başındaki insan değilim. Münasebetiyle sözlerimize dikkat etmek lazım.
Sadece Türkiye’de kur ve faiz dışında bir şeylerin olduğunu söz etmek istiyoruz. Realiteyi konuşmak varken daima kur faiz, ne oldu sonu 18.36’ya gidiyor. Pekala hiçbir halde kurla alakası olmayan, dövizle ilgisi olmayan insan kura ait olarak fiyat artırır mı? Türkiye’de artırıyor.
Bunları bir dünyamızdan çıkaralım. Her enstrümanın kendi alanında kabul edilebilir bir şey olduğunu kabul edelim, yolumuza yürüyelim. Buradan siz diğer bir cümle çıkarırsanız ben ne yapabilirim ki.
Petrolde Yüzde 10’luk bir artışın enflasyona tesiri 0.6. Bunu en aza indirecek biçimde adımlarımızı atıyoruz.”
X,Y, Z PLANIMIZ VAR; KURU ETKİLEYEN ŞEY PSİKOLOJİ: Bizim A, B, C, D, E, F, G, X, Y, Z planımız, hepsi var. Fed’in şöyle bir özelliği var. Evvelden açıklıyor, piyasa satın aldı aslında. Türkiye de satın aldı. Şu an tesiri yok üzere. Kuru etkileyen şey psikoloji, onu da yönettiğimize nazaran tesiri en az düzeyde olur.
Bundan sonraki atacağımız adımlarda aksine bir durum olacak. Sıkılaştırma gündeminde Türkiye’ye akış olacağını daima birlikte göreceğiz.
Enflasyonla kararlılık devam, onda netiz. Bizim şöyle bir bahtımız var, nasıl gayret edileceğini biliyoruz. 90’lı yıllarda neler yaşadığımızı biliyoruz ve geliştirerek bugünlere geldi. Kuru çözdüğümüzde en büyük sorun alanımızı bir tarafa atmış oluyoruz. Büyüme 5 civarında, gayemiz o. Enflasyon yıl sonunda 24 üzerinde bir kurgumuz var.
Bunun oynama sıklığını en aza düşürecek de önlemler alıyoruz. İstikrarlı büyüyeceğiz, zira bizim genç nüfusumuz 13 milyon. 20 OECD ülkesine bedel.
Türkiye’ye yurt dışından turist gelişinin yasaklanıp gevşemelerin olduğu devirde Türkiye’de her yerde canlılık vardı. Yurt dışı ise bomboştu. Bu şunu gösteriyor, yurt içinde iştahlı bir piyasamız var. İhracat endeksinde rastgele bir düşme yok, siparişler devam ediyor. Kapasite kullanımı çok yeterli.”
(EKONOMİ SERVİSİ)
