Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun, “Ukrayna’daki Savaşın Bölgesel ve İnsani Sonuçları Konferansı”na katıldı. Ukrayna ile Rusya ortasında başlayan savaşın, başta Avrupa olmak üzere, tüm dünya için son devrin en yıkıcı ve can yakıcı olaylarından biri olduğunu söyleyen Altun, “Bölgemiz ve insanlarımız çatışmalardan yoruldu, artık barışı, huzuru ve refahı istiyor. Türkiye, ‘istikrarlaştırıcı güç’ olarak üzerine düşeni şimdiye kadar olduğu üzere bundan sonra da yapmaya devam edecektir” dedi.
Küresel salgının, bölgesel siyasi ve ekonomik tansiyonların, sıcak çatışmaların tesirlerinin, bütün ülkelerin her alanında hissedildiği günlerden geçildiğine dikkati çeken Altun, Suriye’den Irak’a, Afganistan’dan Yemen’e, Libya’dan Arakan’a kadar, insani trajediler üreten birçok noktadaki krizin hala tahlil beklediğine işaret etti.
‘TÜRKİYE’NİN PERFORMANSI GEREĞİNCE TAKDİR EDİLMEDİ’
Altun, Ukrayna savaşının patlak verdiği günden bu yana, dünyanın kimi kesitlerin görmezden gelmeye çalıştığı bir gerçeklikle daha karşı karşıya kaldığına değindi. Altun, şöyle konuştu:
“Libya’dan Karabağ’a, Suriye’den Doğu Akdeniz’e Türkiye’yi ihmal ederek oynanmaya çalışılan oyunlar zaten bozuldu. Ukrayna Savaşı ile birlikte herkes yeni jeopolitik, jeoekonomik ve stratejik gerçeklik testine tabi kaldı. Türkiye’nin, bölgenin güvenliği ve krizlerin tahlili noktasında kıymetli rol üstlenen bölgesel aktör olarak ortaya koyduğu performans temel itibariyle ortadaydı. Buna karşın bu performans gereğince takdir edilmedi ve desteklenmedi. Türkiye’nin bölgesel ve global manada son 20 yıldır oynadığı yapan ve istikrarlaştırıcı rol, son birkaç ay içerisinde bunu inkar edenler tarafından dahi kabul edilmek zorunda kaldı.”
‘GÜVENLİK RİSKLERİNE KARŞI ÇABA VERDİK’
Altun, Türkiye’nin bulunduğu coğrafyanın jeopolitik manada ‘dünyanın en güç coğrafyası’ olduğuna işaret etti:
“Yüzbinlerce insanın hayatını kaybettiği çatışmalar bu coğrafyada gerçekleşti. Milyonlarca insan tüm dünyanın gözleri önünde konutunu barkını kaybetti ve mülteci oldu. Vakit zaman ülkemiz de bu çatışmaların ortasına çekilmeye çalışıldı. Bölgeden Türkiye’ye ihraç edilmeye çalışılan güvenlik risklerine karşı çaba vermek zorunda kaldık. Bunun yanında kara ve denizden sınırdaş olduğumuz ülkelerin birçoğu farklı sebeplerden memleketler arası yaptırımların amacı oldu. Savaşların yarattığı fizikî yıkımın yanında, yaptırımların getirdiği ekonomik ve ticari yıkım, bölge halklarını derinden sarstı, onların çok önemli toplumsal sorunlarla müsabakasına sebep oldu.
Türkiye bu savaş ve yıkım sarmalı karşısında bir istikrar merkezi olarak bölgede problemlerin tahlili için çabalayan en değerli aktörlerden biri oldu. Son 20 senede bu bölgede çıkan her türlü çatışma ve krize karşı tüm diplomatik ve siyasi gücümüzü sarf ederek, bu çatışmaların ve uyuşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesi için uğraş sarf ettik. Bazen Irak’taki iç savaşı bitirmek için tek başına, bazen İran’daki nükleer krizi çözmek için partner ülkelerle, bazen Suriye’de akan kanı bir nebze olsun durdurmak için bölge ülkeleriyle, bazen de Libya’da barışı sağlamak için milletlerarası toplulukla birlikte bu gaye için çalıştık. Bölgede yaşanan her çatışmada, arabuluculuğuna ve kolaylaştırıcılığına muhtaçlık duyulan bir aktör haline geldik.”
‘ÖNCELİĞİMİZ, ŞİDDETİN SONA ERMESİ’
Bu yaşananların, Türkiye’yi diplomatik manada bölgede en deneyimli aktör haline getirdiğine dikkati çeken Altun, “Barış için müzakerede Sayın Cumhurbaşkanımız kadar öne çıkan öteki bir siyasi başkan olmadı” dedi. Ukrayna krizi sırasında tüm dünyanın şahit olduğu Türkiye’nin arabuluculuk uğraşının bir tesadüf yapıtı olmadığını vurgulayan Altun, şöyle devam etti:
“Aslında bu, Cumhurbaşkanımız liderliğinde yürütülen Türk dış siyasetinin yıllardır görmezden gelinen muvaffakiyetlerinin son halkasıdır. Ukrayna savaşı sırasında, evvel Antalya, sonra İstanbul müzakerelerinin ortaya çıkmasını sağlayan, yıllardır bu tip krizlerde oynadığımız etkin roldür. İki tarafın tıpkı anda güvendiği bir aktöre dönüşmemiz yıllardır bu krizle ilgili tuttuğumuz konumun sonucudur. Türkiye bu krizin ortaya çıkmasından bu yana genel halini krizin bir savaşa dönüşmesini engellemek halinde formüle etmiştir. Türkiye olarak bu üzere krizlerin askeri bir tahlili olmadığı kanaatindeyiz ve yaşanan durum bunun en kıymetli ispatı haline geldi. Bizim için öncelik, şiddetin sona ermesi ve sivillerin daha fazla ziyan görmeden ateşkesin sağlanmasıdır, barışın temin edilmesidir. Ukrayna’daki pak siviller üzerinden daha büyük hesaplar görme uğraşlarını gerçek bulmadığımız üzere, bu sivillerin maksat yapılmasını da şiddetle kınıyoruz. Yaptırımların cezalandırıcı tesirinin alanda yaşanan dramı sona erdirmeye yetmediğini de görüyoruz. Türkiye olarak diplomatik temas, diyalog ve müzakerelerin, aktif bir biçimde yapılması durumunda, krizi sonlandıracak araçlar olduğuna inanıyoruz.”
“Türkiye için kriz 24 Şubat’ta başlamamıştır ve biz, krizin başladığı andan itibaren barış için daima olarak bu araçlarla gayret gösteren neredeyse tek bölgesel aktör konumundayız” diyen Altun, diplomasi ve müzakerenin sabır ve sebat gerektiren enstrümanlar olduğunu, yıllardır yaşanan her krizde bu enstrümanlardan umudu hiç kesmediklerini, bunları sonuna kadar kullanmak için gayret sarf ettiklerini lisana getirdi.
‘UKRAYNA KRİZİNDE, DEĞERLİ KURUMLARIN ZAAFLARINI BİR DAHA GÖRDÜK’
Altun, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Ukrayna’da ortaya çıkan savaş ve bu savaşın milletlerarası topluluk tarafından önlenememiş olması, dış siyasetimizin temellerini oluşturan bir öbür maksadımızın ne kadar gerekli ve kıymetli olduğunu ortaya koydu. Sayın Cumhurbaşkanımız yıllardır memleketler arası camiayı, ‘uluslararası örgütlerin sergilediği zaaf’ konusunda uyarıyor. Ne Suriye’de ne Libya’da ne de çatışma ve savaşların yaşandığı diğer coğrafyalarda milletlerarası örgütler faal bir rol oynadı. Dahası bölgemizde yaşanan her çatışma, büyük güçler ortasındaki satranç oyununa dönüştü. Ne yazık ki birer vekalet savaşına dönüşüyor. Bilhassa Birleşmiş Milletlerin, Güvenlik Kurulu’ndaki daimi üyelerin veto kartını kullanmasıyla paralize olması, global ölçekte büyük bir karamsarlığı beraberinde getirdi. Bu örgütlerin tekrar işlerlik kazanabilmesi için reforme edilmesi gerektiği konusunda en güçlü çağrıyı yapan ülkelerden biri Türkiye oldu, Sayın Cumhurbaşkanımız oldu. Ukrayna krizi sırasında bu değerli kurumların var olan zaafını bir daha gördük.
Bu zaafın en değerli göstergesi Ukrayna’nın işgalinin BM Güvenlik Kurulunda Ukrayna problemi tartışılırken başlaması oldu. Bu olaydan sonra dünya güya BM Güvenlik Kurulunun bu durumundan yeni haberdar oluyormuşçasına bu kurumu tartışmaya başladı. Elbette bunu önemsiyoruz ama bu geç kalmış bir tartışma. Türkiye’nin 10 yıldan fazla bir müddettir Cumhurbaşkanımız liderliğinde şahsen BM’de başlatmaya çalıştığı bu tartışmanın, çok daha erkenden global bir hal alması gerekirdi. Bütün global aktörlerin bu tartışmaya katılması ve BM ıslahatının şu an prestijiyle hayata geçmiş olması gerekirdi. Sayın Cumhurbaşkanımız, BM Genel Şurasında ‘Dünya beşten büyüktür’ derken aslında tam da bu meseleye işaret etmekteydi.”
‘TÜRKİYE ÇOK SAĞCI, IRKÇI DALGAYA YENİLMEDİ’
Türkiye için bölgesindeki krizlere dair en kıymetli bahsin, bu krizlerin yarattığı insani dram ve trajedi olduğunu anlatan Altun, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Son 20 senede Türkiye, insani yardım ve insani krizlere müdahalesini dış siyasetinin en kıymetli sac ayaklarından biri haline getirdi. ‘İnsanı yaşat ki devlet yaşasın’ şiarını dış siyasetimize yansıttık ve ‘İnsanı yaşat ki dünya yaşasın’ prensibini bulunduğumuz tüm platformlara taşıdık. Meydana gelen insani dramlar konusunda dünyayı uyardık. Bunu yaparken yalnızca kendi bölgemizdeki değil, bütün dünyadaki mazlum toplumların, insanların sesi olmaya namzet olduğumuzu ortaya koyduk. Binlerce kilometre ötede soykırımla karşı karşıya kalan Rohingya Müslümanlarının sesini de dünyaya duyurmak için çabaladık. Tıpkı biçimde yokluk ve açlıkla gayret eden Afrika kıtasındaki ülkelere en çok insani yardım yapan ülkelerin başında geldik. Çok kültürlülük, insan hakları ve çeşitlilik üzerine retorik oluşturan ülkelerin tüm umarsızlığına karşı, Türkiye bu husustaki en cömert ve prensipli tavrı sergiledi. Ülkemiz, Avrupa’dan dünyaya yayılan göçmen aykırısı çok sağcı, ırkçı dalgaya yenilmedi.”
‘AÇIK KAPI’ SİYASETİ SÜRDÜRÜLSÜN’
Ukrayna krizi başladığı andan itibaren yaşanabilecek insani kriz konusunda da en hazırlıklı ülkelerin başında Türkiye’nin geldiğini hatırlatan Altun, “Bu savaş sırasında Avrupalı müttefiklerimizin Ukraynalı mültecilere ‘açık kapı’ siyaseti uygulaması, son 20 yıldır Irak’tan Suriye’ye kadar birçok mazlum coğrafyadan mülteci ve sığınmacılara kapılarını açan Türkiye’nin Avrupa’ya öğrettiği derslerden sırf bir tanesiydi” tabirini kullandı.
Ukrayna krizinin şimdi bir ayı dolmuşken, 4 milyondan fazla mültecinin ülkelerini terk ettiğine dikkati çeken Altun, bu açık kapı siyasetinin sürdürülebilmesi için, Avrupa toplumlarının ortak bir irade sergileyebilmesi ve bu yükü ortak olarak yüklenebilmesi gerektiğini bildirdi. “Türkiye’nin deneyimleri göstermiştir ki mülteci konusu orta ve uzun vadede planlama yapılması gereken bir süreçtir” diyen Altun, şunları tabir etti:
“Bu süreç, bir yandan mültecilere barınak ve yardım sağlanabilmesini, bir yandan onların topluma entegre edilmesini, öte yandan da mülteci kaynağı olan ülkedeki sorunu çözmeyi gerektirir. Türkiye olarak Ukrayna’daki savaşın yaratacağı mülteci sorunu ve mevcut başka mülteci krizleri için tahlil geliştirilmesini, milletlerarası sistemdeki en değerli öncelikler ortasında görüyoruz. Bunun için Avrupa ülkeleri ile iş birliği ve uyuma hazır olduğumuzu her fırsatta yineliyoruz. Son olarak, şu konunun da altını çizmek isterim, Türkiye bütün bu krizlerde, toplumlara karşı geliştirilen önyargı, ayrımcılık ve ırkçılığa karşı da sonuna kadar gayret etmiştir. Dış siyasetimizde bir yandan tarihi sıkıntılara karşı ortak acı noktasından tahlil üretirken, öte yandan da yeni nefret lisanının ortaya çıkmaması için çaba veriyoruz. Savaşların ve çatışmaların önlenmesi, devletlerin diplomatik manada ortaya koydukları performansa dayanır.”
‘TÜRKİYE AVRUPA İLE İŞ BİRLİĞİNİ SÜRDÜRECEKTİR’
Son günlerde birtakım Avrupa ülkelerinde görülen ve Ruslara karşı uygulanan ayrımcılık ve nefret kabahatleri konusunda tüm Avrupa ülkelerinin ortak bir durum almasının zorunluluğuna işaret eden Altun, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Bu prensipler önümüzdeki periyotta de Türkiye’nin Ukrayna Savaşı konusundaki konumunu şekillendiren en değerli unsurlar olacaktır. Türkiye, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde evvel bir ateşkes, sonrasında barış görüşmeleri için elinden gelen tüm diplomatik çabayı ortaya koymaktadır, koymaya devam edecektir. Elbette bu süreçte, memleketler arası kurumların da bu üzere krizlerde daha faal rol alması için bu kurumların ıslahat edilmesi davetimizi sürdüreceğiz. Bu krizler tek başına hiçbir ülkenin çözemeyeceği krizlerdir. Kurumsallaşmış bir memleketler arası iş birliği gerekli ve koşuldur. Türkiye, bunun yanında savaşın uzamasının yaratacağı yeni mülteci akımına karşı da Avrupa ile iş birliğini sürdürecektir. Bölgeye yapılmakta olan insani yardıma da devam edeceğiz. Bölgemiz ve insanlarımız çatışmalardan yoruldu, artık barışı, huzuru ve refahı istiyor. Türkiye, ‘istikrarlaştırıcı güç’ olarak üzerine düşeni şimdiye kadar olduğu üzere bundan sonra da yapmaya devam edecektir. Geliştirdiğimiz diplomatik ve insani kapasitemizi yapan ve gerçekçi katkılarla krizlerin tahlili için kullanmayı sürdüreceğiz.” (HABER MERKEZİ)
