Eski Moskova Büyükelçisi Yardım: Yeni Berlin Duvarları doğabilir

Avrupa Birliği ve Batı’nın Rusya ya yönelik yaptırımlarını değerlendirirken nükleer silahlar ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi Bahçeşehir Travestileri ne değinen Yardım savaşlarda son noktayı diplomasinin koyduğunu vurguladı Bu toplantıları birinci adımlar olarak düşünüyorum İleride bu toplantılar farklılaşabilir tepe seviyesine çıkabilir Bu durum tepe seviyesine çıkarsa o masada bir Bakırköy Travestileri tahlile varılır Savaşlarda son noktayı da diplomasi koyuyor Öbür alternatifimiz yok

Eski Moskova Büyükelçisi ve Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Ümit Yardım’la Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını konuştuk

Eski Moskova Büyükelçisi ve Beşiktaş Travestileri Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Ümit Yardım

Son yaşananları nasıl değerlendiriyorsunuz

Savaş her vakit berbattır Rusya nın anayasasında da durum böyledir Rusya nın bu işgali son derece yanlış Mazeretler tartışılabilir Beylikdüzü Travestileri ancak bu dünyada hiçbir ülke hiçbir ülkenin toprağına bu biçimde girmemeli

Putin Ukrayna ya harekât düzenleyerek sizce neyi hedefliyor ve bu harekata ne vakit dur diyecek

Bu durumun çok farklı boyutları var Bu durumun birinci boyutu Putin in Rusya liderliği Bununla birlikte Rus aydınları Bunlar her ne kadar Sovyetler Birliği’nin ideolojik olarak bitip dağıldığını görseler de aslında Rusya kendini daima global bir güç olarak konumlandırmıştı Hangi ideoloji ile yönetilirse yönetilsin bütün dünyaya bakış açısı odur Bu türlü bir bakış altında yalnızca Ukrayna değil Kafkasya yla Batı ile olan bağların hepsi sistematik olarak bu görüş çerçevesinde ele alınır Ona nazaran siyasetler geliştirilir kıymetlendirilir Rusya nın bu işgalini büyük ölçüde bu eksen üzerinden geliştiğini düşünüyorum Ana faktör Rusya nın kendisine yeni dünya tertibinde farklı bir pozisyona oturtması

İkinci boyut ise diplomasi Eninde sonunda taraflar masaya oturacak Alışılmış bu tarafların kim olacağı da aşikâr değil Rusya daha hakim bir yapıya gelinceye kadar bu harekât devam eder O vakit diplomasi daha da ön plana çıkar Dünyada bu harekata yönelik gelişen çok önemli bir ruhsal cephe var Rus liderliği de mecburen bu sürece dikkat etmek zorunda Zira bu sürdürülebilir bir savaş haline gelemez Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun bir üyesinin kaldıramayacağı bir mecraya hakikat gidiyor Bu durum Rusya aleyhine de işleyecek Bu harekat uzadıkça Rusya içinde de muhalif görüşlerin güçleneceğini düşünüyorum Bilhassa yaptırımlar tesiri göstermeye başladıkça Bütün bu faktörleri Rus idaresi bir sentez halinde değerlendirecektir Ona paralel olarak da bir diplomasi masası öne geçecektir Bu doğrultuda bir çekilme olabilir Bu çekilmede de ben Donbass bölgesini hariç tutuyorum Donbass bölgesi uzun yıllar Rusya nın denetimi altında kalacaktır Zira Rusya o noktada Donbass tan da çekilirse kendisine çok farklı boyutlar getirir Sonuçta Donbass ı Osetya üzere bir dolmuş pakete dönüştürmek üzere Rusya çekilir Ben topyekûn bütün Ukrayna da çekilmenin olacağını düşünmüyorum

Sizce Rusya Ukrayna tansiyonunda oyunun kurallarını Vladimir Putin mi belirliyor

Evet çok büyük ölçüde Putin belirlerken bunun yanında Putin in çizgisindeki Rus aydınları da belirtiyor Sovyetler’in yitirilmiş olması Rus devlet doktrininde çok büyük bir tahribata yol açtı Bunu en çok Putin hissediyor lakin askeri istihbarat üzere farklı boyutlarında da tıpkı çizgiyi paylaşan kitleler var Bir bütün olarak bu oyunun kurallarını şu etaba kadar onlar belirliyor Ama bu yaptırım konusunu çok öngöremedikleri için bu işgali uzattıkları surece artık oyunun kuralları değişip bu kuralları NATO Avrupa Birliği ve değişik milletlerarası kuruluşlar belirleyip dengeyi sağlayacak

‘PUTİN KOMÜNİST DEĞİLDİR’

Ukrayna harekatında bir Rus tankının üzerinde Kızıl Bayrak dalgalanıyordu Sizce Putin bu harekatlarla SSCB’ye atıf yapıyor mu

Putin Sovyetler’in yıkılmasından çok büyük hüzün duyan kabullenmeyen Rus etraflarının sembol ismidir Fakat oradaki durum komünist ideolojiyi sahiplenme değil de Rusya nın genel manada dünya gücü olmasıyla irtibatlı Putin in ve etrafının zihniyeti Rusya nın da kıymetli bir güç olduğu ve başka güç odaklarıyla ABD ve NATO üzere eşit seviyede gördüğü bir Rusya dır Yoksa kominizim ya da Sovyet sistemini geri getirmek değil Hangi ideoloji olursa olsun temel olan Moskova nın global sistemde kendisinin daha hâkim daha tesirli bir pozisyon bulması Rusya nın ikinci sınıf bir ülke yahut bölgesel bir ülke olarak değil de global bir ülke olarak bu sitemin içinde yer almasıdır

Putin komünist değildir toplumsal ideolojiye bağlı olduğunu da düşünmüyorum Oradaki Kızıl Bayrak da çok münferit bir şeydir Sovyetler ismine olmasa bile yeni güçlü bir Rusya gerçekleşirse Putin ve etrafının niyeti alışılmış ki bir tesir alanı da oluşturacaktır Bu tesir alanının içinde de Ukrayna nın bir kısmı Orta Asya Kafkasya olacaktır İdeolojik olarak Sovyet modeli değildir Artık o devrin kapandığını en başta Putin biliyor

Putin geçtiğimiz günlerde Karşımızda duran ülkeler tarihin en ağır şartlarıyla karşılaşacak tabirlerini kullanmıştı Sizce Putin burada ne demek istedi Nükleer silahlardan mı bahsetti

Nükleer aracı bir retorik olarak kullanmak bile bütün dünyada ‘3 Dünya Savaşı’nın içindeyiz demektir Nükleer silahların ne manaya geldiğini hepimiz Japonya dan biliyoruz Putin bu ifadeyi o manada söylediyse bir propaganda bir ‘karşı reaksiyon vereceğiz’ manasında söylemiştir Bir retorik olarak görüyorum ‘Nükleer silahları araç olarak görüyoruz’ manasında söylediyse bu iş içinden çıkılmaz hale gelir Şu noktada da bir dönüş olabilir Lakin nükleer bir telaffuz bunun arakasında bir pratik gelirse bütün dünya yanmıştır Bunu yaptırım açısından söylemiş olabilir Zira memleketler arası bir yaptırım var Şu an bütün milletlerarası odaklar bu bahse odaklı çalışıyorlar Herhalde birazda onlara yönelik

‘SAVAŞLARDA SON NOKTAYI DİPLOMASİ KOYUYOR’

Putin ve Zelenski ortasında yapılacak olan görüşmeler sonucunda sizce mutabakata varılacak mı Yahut iki ülke ortasında uyuşmazlık bir kere daha sağlanamazsa bu durumun Ukrayna ya yansıması daha yıkıcı olur mu

Bu uyuşmazlık sağlanmazsa bunun yıkıcılığı her tarafa olur Bu mevzuda genel olarak görüşmelerden bir şey olmayacak bir şey çıkmayacak üzere sözlere ben katılmıyorum Bu çeşit meselelerde masaya oturulması çok çok değerli Zira bu durumun bir alternatifi yok Alternatifi savaş Hasebiyle tarafların bakan bakan yardımcılarının seviyesinde Belarus ta masaya oturmaları çok çok kıymetlidir Bu süreç kolay bir süreç olmadığı için aylar tahminen de yıllar da sürebilir Doğal birinci oturulan toplantıdan 2 saat sonra Rusya nın Ukrayna dan çekilmesi beklenmemeli Benim kanaatim bu alandaki gelişmelerle karşı tarafın yaptırımları ile diplomasi masasına oturulacaktır Bu toplantıları birinci adımlar olarak düşünüyorum İleride bu toplantılar farklılaşabilir tepe seviyesine çıkabilir Bu durum tepe seviyesine çıkarsa o masada bir tahlile varılır Savaşlarda son noktayı diplomasi koyuyor Diğer alternatifimiz yok

Avrupa Birliği ve ABD nin Rusya ya karşı yaptırımlarının tesirli olacağını düşünüyor musunuz

Buradaki kilit nokta bu yaptırımların ne ölçüde ne kararlılıkla ve ne kadar sistematik biçimde uygulanacağıdır Rus halkı uygun bir halktır saygın bir halktır Rusya yı askeri teknolojik eğitim ve başka boyutlarda etkileyecek olan yaptırımların Rus halkını çok şiddetli bir biçimde etkileyeceğini düşünüyorum

Alınan kararların da mahiyeti ortada Bu kararlar vakit içinde sarsılacak mıdır Yoksa kararlılıkla uzun vadede uygulanacak mıdır Bunlar yapıldığı taktirde savaş alanındaki gelişmeler kadar hatta ondan biraz daha fazla bu yaptırımlar tesirli olacak

‘MONTRÖ BÖLGESEL BARIŞA KATKI SAĞLAYAN EN BÜYÜK SİSTEMDİR’

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu Möntrö Boğazlar Mukavelesi’nin 19 Unsuru’nu hayata geçirdiklerini ve Boğazlar’ı Rus gemilerine kapattıklarını belirtti Siz bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz Bu kararın Türkiye ye geri dönüşü ne olur

O açıklamada çok net olduğunu düşünmediğim bir iki konu var Montrö nün o unsurları Türkiye ye kıyıdaş ve kıyıdaş olmayan ülkelere bağlı bir düzenleme ön görüyor Dolaysıyla Türkiye bunu savaş olarak kabul etti Benim aklıma takılan birtakım konular var Birincisi Rus gemilerine Boğazlar kapatıldı mı Ben bunu bilemiyorum Takip edemiyoruz Zira bu hususta bir bilgi yok Fiilen giriş çıkış yapan Rus gemilerine kıyıdaş ülke olarak bir yasak getirildi mi İkinci bir boyutu var bu durumun Kıyıdaş olmayan ülkelere bir sınırlama getirildi mi Kıyıdaş olamayan ülkelerde bir savaş durumu var ve Türkiye bir savaşta değilse o ülkelerin gemileri Boğazlar’ı kullanabiliyor Mevlüt Bey in söylediği o sözde kıyıdaş olmayan gemilerle ilgili olarak bir düzenleme yok Mesela Amerika kullanabiliyor mu Montrö nün o durumunu yalnızca kıyıdaş ülkelere mi uygulayıp kapatıyorsunuz Öteki güçler için kapattı mı kapatmadı mı onu bilmiyorum Şayet o denli bir karar aldıysa Rusya bu duruma çok şiddetli bir reaksiyon gösterir

Mesela batılı ülke gemileri bu boğazı kullanabiliyor mu Zira onlarla ilgili Mevlüt Bey in bir açıklaması olmadı Ne karar aldılar onu bilemiyoruz bu da çok kıymetli bir sorun Bir öteki kıymetli konu ise Türkiye nin bu devirde Montrö üzerine çok fazla konuşmaması gereken lakin kararlılıkla uygulaması gereken en büyük gücümüzdür Montrö bölgesel barışa katkı sağlayan en büyük sistemdir Montrö sistemi delindiği anda bu savaşa çok vahim bir halde katkı yapılmış olur

Son olarak bir yazınızda Rusya ile genel manada Batı AB NATO ABD vb ortasındaki bağlantılarda yeni bir Soğuk Savaş periyoduna girileceğini söz ettiniz bunu biraz daha açar mısınız

Bu savaş ne vakit ve ne biçimde sonuçlanırsa sonuçlansın diplomasi masasına ne vakit oturulursa oturulsun artık milletlerarası sistem çok büyük bir sarsıntı ile karşıya karşıyadır Bu İkinci Dünya Savaşı üzere çok radikal bir Soğuk Savaşa da dönebilir

Ama her halükarda büyük bir ezayı soğuk savaş esintilerini kaçınılmaz olarak doğuracak Bunu bugünden itibaren yaşayacağız Yeni ‘Berlin duvarları’ da doğabilecektir Zira bu savaşın tesirlerini ben ekonomik olarak Rusya Ukrayna ortasında görmüyorum İkili toprak problemi olarak da görmüyorum Artık dünya sistemi bugünkü mevcut sistem içerisinde yürüyemez