Kur muhafazalı mevduat ve Merkez Bankası’nın kamu bankaları aracılığıyla yüksek ölçülerde döviz satması üzere uygulamalarla 14 lira hududunda tutulmaya çalışılan dolar bu hafta itibariyle 15 liraya bandına yerleşti. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımı siyaseti nedeniyle dolar global çapta pahalanırken, TL en çok kan kaybı yaşayan para üniteleri ortasında yer aldı.
‘TÜRKİYE ŞOKLARA AÇIK DURUMDA’
Ekonomi idaresi ise getirdiği kısıtlamalarla doları tutmaya çalışıyor lakin bu durum zıddı tesir yaratabilir. Dünya gazetesinden Şebnem Turhan’ın haberine nazaran İş Yatırım Araştırma Yöneticisi Serhat Gürleyen, doların global olarak güçlendiğine dikkat çekerek “Türkiye yırtıcı finansal baskılama ve bozuk dış istikrarıyla şoklara açık durumda. Açıklanan tedbirler kalıcı bir tahlil getirmez” diye konuştu.
‘HAVUZUN TABANI DELİK’
Ekonomi Muharriri Uğur Gürses ise şu değerlendirmede bulundu: “Havuzun tabanı delik olunca kovayla su taşı, bardakla dök olmaz. Temel siyaset yanlış. Gerçek faiz 30 puan negatifken ne yapsan boş. Döviz de satsan sonu yok yasak da desen sonu yok. Sonuçta su akar mecrasını bulur. Bundan sonra da devam eder yükseliş. Kısıtlayıcı kurallar koydukça da bu süreç yasak elma haline gelir ve bu döviz bitiyor mu bitti mi bundan sonra hangi adım gelir derdiyle gelir vatandaş da şirketler de yani döviz ödemesi olanlar ithalat yapanlardan daha fazla talep olur. Pekala neden artık? En değerli etken Fed. Geçen yıl ekim kasım ayında Fed’in bizi etkilemeyeceği ve 2023’ten evvel faiz artırmayacağı yorumları yapılıyordu. Fed 25-50 hatta 75 gündemde faiz artırıyor. Dış dünyada tahvillerin faizleri yükseliyor, pay senetlerinde düşüş var. Piyasa şuna ikna olmuş durumda Fed gümbür gümbür faiz artıracak. Bizde bunu göremeyen iktisat idaresi gerçek faizi negatife getirdi. Kısıtlamayla da dövizle olan mal ve hizmet talep görür, dövize talep olur bugünden almaya başlar. KKM ile durduramazsın.”
‘ABD TAHVİL FAİZLERİNDEKİ ARTIŞ PİYASALARI ÇOK HUZURSUZ EDİYOR’
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, hareketlenmenin temelde dışarı kaynaklı ve Türkiye’ye yansımaları olduğunu düşündüğünü belirterek, “ABD tahvil faizlerindeki sert yükseliş bütün piyasaları çok huzursuz ediyor. Geçmişte daima enflasyonun üzerinde kalan tahvil faizlerinin benzeri bir harekete geçmesi çok tehlikeli olur. Baz senaryo değil ancak bu türlü bir mümkünlük var. Beklenen enflasyonun bile üzerine gitmeye kalksa bitmemiş bir hareket var görünüyor. İskonto oranı bilinemeyince borsalar fiyatlama yapamıyor ve aşağı gidiyor. Bir müddet sonra tüm varlıklara daha çok yansıyabilir. Özetle global risk iştahı bayağı düştü, dolar güçleniyor daha da artmaya aday. Güvenli limana yönelme eğilimi bizden para çıkışına yol açıyor görünüyor. Kur riski almak istemeyen gerçek kesim talebi de buna eklenmiş görünüyor. Kurdaki hareketin temel nedeninin bunlar olduğunu düşünüyorum. Dengeleme açısından kura müdahale de azalmış olabilir. Kısa vadede hareket devam edebilir lakin şu basamakta çok güçlü olacağını zannetmiyorum. ABD tahvil faizleri dengelenene kadar gerilim devam edebilir” dedi.
