DEVA İstanbul İl Başkanı Erol: Lice’de acıyı gördüm, bizde bu olmaz

İstanbul’un en büyük sorunu zelzele riskidir. Bugün ülkenin genel sorunlarından İstanbul’un etkilenmesi, o sorunların İstanbul’a yansımaları var. İktisat, trafik, göç… Hepsi var. Ben Düzce sarsıntısında Sıhhat Bakanlığının koordinatörüydüm. Oradaki çalışmalarımdan ötürü Türk Tabipler Birliği’nden ‘Yılın Hekimi’ mükafatını aldım. Sarsıntıyla ilgili İstanbul’da yapılacak yerinde, adil bir kentsel dönüşümle öteki sorunlar de çözülür. Ulaşım ve otopark sorunu da çözülür beraberinde. Okul toprağı yok. Kamu hizmet alanı yok. Bu sorunların hepsi çözülür. Lakin maksat ve odak zelzele olmalı. Bilim insanları bağırıyor. Her an İstanbul’da zelzele olabilir. Doğu’daki fay çizgileri kırıldı. Ege’de fay sınırları kırılıyor. İstanbul’un bir zelzele gerçeği var. Burada bir zelzele olduğu vakit merkezi hükümetin gücüyle bile tolere edilebilme imkânı çok düşük. Siz de görmüşsünüzdür. Son vakitlerde çöken binalar oluyor. 5 bina, 10 bina… Bunların enkazı bile 30 günde kaldırılamıyor. Sarsıntı denince herkes çöken binalarda kaç kişinin öleceğine odaklanıyor. Benim iddiama nazaran İstanbul’da mümkün bir sarsıntıda, azamî 50 bin kişi ölür. Biz bunun hesaplamalarını yaptık. Lakin İstanbul’daki binaların 100 binde biri bile kullanılamaz hale gelse, bu on binlerce bina demek. On tane binanın enkazını bir ayda kaldırıyorsun. On binlerce binanın enkazını nasıl kaldıracaksın? Biz Gaziosmanpaşa’da bir çalışma yapmıştık. Bu türlü bir zelzele olursa enkaz, belediye yahut özel bölümün imkânı birleşerek 4 yılda kaldırılır. Pekala ne olur? Bir sokakta yüz konut var. İkisi kullanılamaz halde hasarlı. Bu enkazı siz kaldıramazsanız, o sokakta kanalizasyon hizmeti çalışmaz. Su veremezsiniz. Elektrik veremezsiniz. Doğalgaz veremezsiniz. Beşerler meskenlerinde yaşayamaz. Yaz koşullarında ve kış kurallarında bir düşünün. Yazın salgında, kışın soğukta. Su yok. Beşerler ne içecek? Ne yiyecek? Nerede yatacak? Tuvalet muhtaçlıklarını nerede giderecek? Çöpünü nereye atacak? Şöyle planlar yapılıyor İstanbul’la ilgili: Polis güvenliği sağlayacak, sıhhat grupları çalışacak. Kaç kişi sokakta çocuğunu bırakarak 3 ilçe ilerdeki bir vazife yerine gidip kamu hizmeti verecek? Ben Düzce sarsıntısında gördüm. Düzce’deki hiçbir polis ve devlet yetkilisinin, Düzce’ye katkı sağlayacak hali yoktu. Kendi çocuğu ölmüş, ailesi sokakta, ne yiyecekleri belirli değil, nerede yatacakları muhakkak değil. Bu insanlardan zelzelede misyon almaları beklentisi olamaz. Bu türlü bir sarsıntı yaşandığında İstanbul’da insanların derhal tahliye edilmesi lazım. Bu türlü planlar yapılması lazım. Bunlar olmazsa, güvenlik sağlayamazsanız, birinci anda tahminen 50 bin kişi fakat 3 ayda milyonlar ölür. Yalova sarsıntısında bile daha ölmemiş insanların canlı canlı kolları kesilerek bilezikleri alındı. Bir de bu kadar kozmopolit bir kentte yaşandığını düşünün bunların. Ve ekonomik problemleri olan bir Türkiye’de, düşünün. İTÜ’den bir profesör, ‘deprem olursa, şayet sağsanız, yürüyerek bile olsa bu kenti terk edin’ dedi. Zira çıkamazsanız, değişik şeyler yaşarsınız. Bu kentte güvenlik sağlamak çok zordur. Bu olay üç günde düzelmez. Yıllarca ve dev bütçelerle lakin çözülebilir. Altyapıyı, yer altında odalar olacak formunda yapalım. Her sıkıntıda yolu kazmayalım. İSKİ’de, elektrikte yolu kaz. Kanalizasyonda yolu kaz. Doğalgazda yolu kaz. Bıktık artık. Gaziosmanpaşa’da 3 bin dairelik bir proje oldu. Bütün sokakların altında tüneller yaptık. Bir arıza mı var? Kapağı kaldırıyorlar, sorunu kolaylıkla gideriyorlar. Her projede bunu yapmalıyız. Bunu lakin dönüşümlerle yapabiliriz.

“Türkiye’de hangi parti iktidara gelirse gelsin mültecileri bu ülkeden atamaz. Avrupa Birliği’nden para almışsınız,
parayı yemişsiniz, ‘e ben bunları göndereceğim’ diyorsunuz. O denli bir şey yok.”

Peki İstanbul’un göç sorunu nasıl çözülecek?

İstanbul’dan geriye göçü teşvik etmek çok kıymetli. Bir kez İstanbul’un metrekaresi, yüz ölçümü muhakkak. 17 milyonluk bir kent. Bu türlü giderse 30 milyon olacak. İstanbul’un toprağı bunu kaldırmaz. İstanbul’da geriye göçü teşvik etmezseniz, dikey mimari yapacak arazi de kalmaz. Pekala geriye göçü nasıl teşvik edeceksiniz? İstanbul’daki bütün işlevleri içinde taşıyan pilot kentler yapmanız lazım. Marmara’da, Ege’de, Batı Karadeniz’de, Trakya’da pilot kentler yapılmalı. Dikkat edin İstanbul’da ne kadar çok özel eğitim var. İstanbul’a 100 kilometre ilerde bir kent yapacak devlet. Özel üniversitelere arsa verecek, 50 yıllığına. Buraya üniversiteni, yurdunu yap. İngiltere’deki üzere bir eğitim kenti yap. Çocuklar ucuza yurtta kalsın. Eğitim masrafları düşük olsun. 200-300 bin nüfusluk bir kent oluşturun. Kuzey Ege’de Edremit’te çok hoş bir milletlerarası havaalanı var. Yapın bir pilot kent. Türkiye’nin, kentlerin yüz ölçümüne, nüfusuna, tomografisine bakarak pilot kent üretmesi lazım. İstanbul’da olmaması gereken birçok kesimi, burada nüfus yoğunluğuna neden olan alanları oraya aktarın. İstanbul’da merdiven altında ayakkabı üretiliyor, yanında da kongre yapılıyor. Bir tarafında turizm var. Öbür tarafta bütün özel üniversiteler var. Bütün özel sıhhat kuruluşları burada. Milyonlarca nüfusun İstanbul’dan çıkarılması lazım. Trakya’da birçok yer var. Buralarda denize yakın kentler oluşturun. Deniz nakliyesi oradan gelsin. Trakya’ya bir lojistik rol biçin. İstanbul’un lojistik yükünü buradan alın.

Mülteci göçü ile ortaya çıkan dertler nasıl halledilmeli sizce?

Biz göç siyasetlerine en samimi ve gerçek yaklaşan partiyiz. “Biz bunları göndereceğiz” diyen çok parti var. Kimse gönderemez. Zerre kadar hukuk biliyorsanız, gönderemezsiniz. Sosyaliteye de uymaz. Bunun realitesi yok. Nasıl göndereceksiniz? Almamak kolaydı. Alırken farklı şeyler düşünülebilirdi. Pilot ve tampon bölge oluşturulurdu, burada kentler kurulabilirdi. Bir mecnun bir kuyuya taş atar, 40 akıllı çıkaramaz. Bugün mültecilerin geri gönderilmesi için harcanan gücün, yüzde birini vaktinde harcasalardı, bu duruma gelmezdik. Türkiye’nin bu durumu yaşamasının en büyük nedeni, uygulanan Suriye siyasetidir. Bir ay önce sarmaş dolaş olanlar, bir ay sonra birbirlerini hain ve şeytan ilan ettiler. Olayın temeli burada. Bu nedenle, ‘kapının önüne koyacağız’ın gerçekliği yok. Burada uygulanacak yol şudur: Birincisi, derhal Suriye devletiyle ilgiler düzeltilmeli. Bugün Ukrayna’nın düştüğü durumu görüyorsunuz. Batının gazıyla ne duruma geldiler. Bizler de bilmiyoruz kimin gazıyla Suriye’ye girdik. Lakin bu beşerler keyfinden gelmedi. Vatanları, toprakları gitti. Cetlerinin yaşadığı köyleri, topraklarını bırakıp geldiler. Bu insanları anlamak lazım. Beşerler mazlum. Siz mazlumun yanında olmazsanız, bu insanlara karşı nefretle yaklaşırsanız, benzeri şeyleri yaşamamanızın garantisi yok. Bu beşerler burada kaldığı surece, bunlarla ilgili yapılabilecek ne varsa, insani sonlar çerçevesinde yapılmalı. Bu beşerler mağdur edilmemeli. Meskeninize konuk aldığınız birine dilencilik yaptırır mısınız? Bu ülkeye bu insanları aldınız, bu insanlara dilencilik yaptırdınız. Bu insanları geçim sorunu nedeniyle vakit zaman birtakım yerlerde gayrı yasal alanlara ittiniz. Gelişmiş medeniyetlere bakmak lazım. Almanya aldığı insanın kendi ülkesine ziyan vermeden, onlara da ziyan görmesine müsaade vermeden yaşayabileceği standartlar belirledi. O insanlara sahip çıkıyor. Sahip çıkmak budur. Aldınız insanlara, kollarında çocuklarıyla dilencilik yaptırdınız. Bizim bu insanlara devlet olarak yapmamız gereken ne varsa yapmamız gerekiyor. Sonrasında Suriye ile çok uygun bir siyaset belirlemeliyiz. Birleşmiş Milletler’in insan haklarına ait kararlarına uyarak gitmek isteyenlerin inançlı gitmesini kolaylaştırmalıyız. Geri kalanlar ise sisteme entegre edilmeli. ‘Atacağız, kovacağız’… Bunların hiçbirini kimse yapamaz. Bugün Türkiye’de hangi parti iktidara gelirse gelsin o insanları bu ülkeden atamaz. Avrupa Birliği’nden para almışsınız, parayı yemişsiniz, ‘e ben bunları göndereceğim’ diyorsunuz. O denli bir şey yok. Beşerler iş bulmuş, esnaf olmuş, çocuğunu okutmuş. Bu insanları sisteme entegre etmeniz lazım. Avrupa’ya karşı koz olarak kullanmak da bu beşerlerle geleceğimizi kahra sokacak bir durum. ‘Siz bize içtenlikle sahip çıkmadınız. Bizi kullanmak için buraya aldınız’ psikolojisini oluşturdunuz. Bu, ülkenin geleceğine ziyan verir. Bu insanlara sahip çıktıysanız, gereklerini de yapacaksınız. İnsanları sona itip, ona buna dövdürtüp, öldürülmesine sebep olunur mu? Bunların hiçbiri yakışmaz Türkiye’ye.

‘ERDOĞAN’IN TABİPLERLE İLGİLİ AÇIKLAMASI BİLGİSİZLİĞİN DİBİ’

Bir doktor olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son olarak gündeme oturan tabiplere yönelik ‘giderlerse gitsinler’ açıklamasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ben bir doktor olarak çok üzüldüm. Anlamayabilirsiniz. Bilmeyebilirsiniz. Fakat insanlara biraz saygılı olmalısınız. Bir tabibin nasıl yetiştirildiğini bir de anne ve babaya sorun. Ben kendi anne ve babamın beni okutmak için çektiği ezayı biliyorum. Öğrencilikte sınıf arkadaşım ve konut arkadaşım olan bir tabip vardı. Eşi Almanya’da yaşadığı için son sınıflarda Almanya’ya gitti. Orada okulu tamamladı Türkiye’ye geldi, Gaziosmanpaşa’da bir özel hastanede çalışıyordu. İki çocuğu da Çapa Tıp Fakültesi’ni kazanmıştı. Birkaç yıl ondan haber alamadım. Geçenlerde bana iletisi geldi. ‘3 yıldır İsviçre’deyim’ diyordu. İsviçre vatandaşı olmuş. Çok vatansever bir insandı. ‘Benim Türkiye öyküm kapandı’ dedi. Daha da dönmedi. Tıbbı hiç bilmeyen, anlamayan, bir kişi kalkıyor, ‘Giderse gitsinler. Genç tabipler alırız ya da yurtdışından hekim getiririz’ deniyor. Bu nasıl bir baş? Domates mi alıyorsun? Bu bilmemenin tabanıdır. Anlamamanın tabanıdır. Korona sürecini Türkiye en az hasarla atlattıysa bu beşerler sayesinde atlattı. Ben arkadaşlarımın neler çektiğini biliyorum. Ölen arkadaşlarım var. Bu mudur saygınlık? Emeğe hürmet göstermezseniz esasen öbür hiçbir şeye hürmet göstermezsiniz. Sen ödün patlayarak konutunda otururken, görüşmelerini bile Zoom’dan yaparken, bu beşerler o hastanelerde uğraş ettiler. Biz bir bedel ödedik. Aldığı maaş kaç para? Bir tane uzman tabip arkadaşım var. Kulak burun boğaz uzmanı. Babası nakliyeci. Çocuklarını okutamadığını söylüyor. Eşi de hekim. Ne yapacağını sordum. Nakliyeciliğe döneceğini söyledi. Bu insan uzman doktor. Türkiye’de yüzde 1’le tıbba girmiş. Girdiği yerde on tabip içerisinde onda bir uzmanlık yapmış. Bu kadar kolay mı? Bu insanları bu kadar hafife alamazlar. Yazıktır bu ülkeye. Tıp fakültesinden, dışardan getirmeyle olmuyor bu işler. Biz bu seviyeyi 20 yılda yakalayamayız. Dünyada hekimi ambulansta çalıştıran ülke yoktur. Biz ambulanslarda yıllarca tabip çalıştırdık. Bu sıhhat çalışanının ne kadar hoyratça kullanıldığının göstergesidir. Artık de gitsinler diyorsun. Aslında bıraksan hepsi kaçıp gidecek. Bu hükümetin en çok kullandığı laf güvenliktir. Bu memleketin gençlerinin yüzde 80’i fırsat bulsa ülkeden gideceğini söylüyor. Bir ülke için bundan büyük güvenlik sorunu mi var? Tabipleri kaçır, sonra bakarsın ki bir hekim nasıl yetişiyor.

İlçe kongreleriniz devam ediyor. Bunlar ne vakit tamamlanacak? İstanbul’da kaç üyeye ulaştınız?

İstanbul’da 30 bini geçti üye sayımız. Ülke genelinde de 130 bini geçti. Ben 6 ay evvel vazifeye geldiğimde İstanbul’daki üye sayımız 480 kişiydi. İstanbul’daki ilçelerin yarısının kongresi daha yapılmadı. Kongre yapılmadan ilçeler 400 üyenin üzerine çıkmıyor. Şu anda İstanbul’daki ilçelerin yarısı mevcut üye sayılarıyla bekliyor. Bir buçuk ay sonra bütün kongreleri bitirmiş olacağız. O vakit üye sayımız patlayacak. Şu anda 38 ilçede teşkilatımızı tamamladık. 19’unda kongre yapıldı. Geri kalan kongre bir buçuk ayda bitecek. İstanbul’da teşkilat çalışmalarında önemli bir yere geldik. Bizden evvel 8 ay hiç kongre yapılmamıştı. Hiç üye kaydedilmemişti. Teşkilatlarımızdaki arkadaşların yüzde 80’i daha evvel siyaset yapmamışlar. Siyasi deneyim çok manalı mıdır? Deneyim bazen makus alışkanlıkların toplamıdır. Her deneyim makbul değildir. Lakin bu arkadaşlarımıza biraz motivasyonla ilgili yol göstermemiz lazım. 20 yaşındaki bir gence bir şey öğretebilirsiniz. Ancak iş insanı, akademisyen, hiç siyaset yapmamış 40’lı yaşlarda olan insanlara siyaset öğretmek çok kolay değil. Yeniden de önemli bir düzeye geldik. Amacımız 3 ay sonra 50 binlerin üzerine çıkmaktır. Bu çok süratli yayılacak. Benim daha önce siyasi deneyimlerim var. Saha değerlidir. Siyaset sokaktadır. Birçok partinin alanını gözlemledim. Bugünün Türkiye ve İstanbul’unda insanların siyasetten kaçtıkları bir devirdir. İnsanların siyasilere çok büyük öfkesi var. Hem iktidar hem muhalefet tarafından kandırıldıklarını düşünüyorlar. Herkesin oy verdiği partiyle ilgili önemli tenkitleri ve suçlamaları var. Bu türlü bir devirde alana çıkıyoruz. Ben birinci başlarda çok tedirgindim. AK Parti’nin kalesi Sultanbeyli’ye gidiyoruz. CHP’nin kalesi Beşiktaş ve Kadıköy’e gidiyoruz. Neyle karşılaşılacağını bilmiyoruz. Genel Liderimiz daha evvel İstanbul’da hiç alana çıkmamıştı. Başta çok tedirgindik. Ancak fevkalade gidiyoruz. Ali Bey’in farklı bir aurası var. Kendisiyle diyaloğa geçen insanların bir buz dağının erimesi üzere nasıl değiştiğini görüyorsunuz. AK Partililer ‘hain’ diye suçluyor. CHP tarafı ‘siz AK Parti’nin devamısınız’ diyor. Ali Bey’in bunları makul cevapları, bu beşerlerle samimi konuşması bakışlarını değiştiriyor. Ali Beyefendi iktisat konusunda da, ‘ben bunu yaparım’ demiyor. ‘Ben yardımcı olmaya çalışırım. Lakin yapabilmem için iktisadın o günkü koşullarına bakmam lazım. Kelam borçtur, bu kelamı bana 15 yıl sonra sorarlar’ der ve sokakta hiç atıp tutmaz. Bu türlü bir modelle çalışıyoruz. Türkiye ise bu türlü bir modele alışık değil. Çıkıyor, ‘su parasız, elektrik ücretsiz, onu yapacağım, bunu yapacağım’ diyor geçiyor siyaset yapanlar. Ali Beyefendi bu türlü biri değil. Sayıştay beni didik didik aradı belediye başkanlığımda. On sene boyunca. Bana çıkan toplam zimmet 5 bin 500 lira. O da hesap işlerindeki işçi, mesaiyi hesaplarken birine 200 lira fazla vermiş. Diğerine 300 lira fazla vermiş. Fakat kurumun başında ben olduğum için bana zimmet olarak çıkmış. Olağanda o fazla alanlar ödeyecek ancak belediyenin maddesine nazaran belediye lideri ödeyecek. 10 yıl boyunca Türkiye’nin en büyük ilçesini yönettim, çıka çıka bu çıkmış. Artık bakıyorsun millete neler çıkıyor. Benden sonrakilerin Sayıştay raporlarını okudum, şok oldum. Ali Beyefendi de kendi devrinde 12 yıl bakanlık yapmış. Bir şey olsaydı, 50 kere sızdırırlardı. 2002’de ulusal geliri 3 bin 500 dolardan devralmış, 12 bin dolara çıkarmış. Bu ülkeye yabancı sermaye girişini 1 milyar dolardan 25 milyar dolara çıkartmış. Bu ülkenin ihracatını 36 milyar dolardan 136 milyar dolara çıkartmış. Soruyorum nasıl yaptınız diye, ‘hukuk, hukuk, hukuk’ diyor. İktisat demiyor. ‘Hukuk’ diyor.

Takip edebildiğimiz kadarıyla Esenyurt, DEVA Partisi’ne ilginin yüksek olduğu ilçeler ortasında önde geliyor. Sizce bunun nedeni ne?

Esenyurt çok fazla göç alıp çok süratli büyüyen bir ilçe. Yüzölçümüne nazaran nüfuzu çok fazla. Çok kozmopolit bir yer. Anadolu’nun farklı vilayetlerinden gelen ve öbür ülkelerden gelen göçmenler, sokaklarda kendi kültürlerini yaşıyor. Bunu 20 sene önce Gaziosmanpaşa yaşıyordu. Nüfusu yılda 40 bin kişi yükselen bir ilçeydi. Gelenler çabucak kendi köy ve ilçelerinin ya da vilayetlerinin derneğini kuruyorlardı. Bilhassa bayanların üç sokak aşağısından haberi yoktu. Bayanlar çocuklarını okula gönderiyor, pazar, manav derken hepsi küçük bir alanda yaşıyorlardı. İlçedeki kültür merkezlerinden kimsenin haberi yoktu. İstanbul’da bu türlü bir hayat yaşanıyor düşünün. Burada yaşamanın bedelleri var. Mutfak ekonominiz şayet köyünüzde 10 liraysa burada 20 lira. Daha fazla çalışıyorsunuz fakat emeğinizin karşılığını alamıyorsunuz. Bu yüzden bu beşerler daha tepkisel. Yeni modeller görüyorlar. Anadolu’da beşerler köyde yaşar, bütün ülkeyi köyü üzere zanneder. Ancak burada senin çocuğun çıkıyor, AVM’nin yanından geçiyor. Görüyor ve istiyor. Buradaki beşerler daha gergin, daha mutsuz. Çocuk geldiği vakit, ‘baba bu arkadaşımın şusu var’ dediği vakit siz de alamıyorsanız bu türlü bir hayat mutsuz eder. Bu nedenle Esenyurt üzere göç alan ilçelerde reaksiyon çok fazla. Vatandaş barut üzere. Bir de farklı kültürlerle sıkışmış ortamlarda yan yana yaşıyorlar. Bunun da gerilimi var. Sen ekonomik sıkıntılar yaşıyorsun, bir de farklı kültürlerle çok süratli temas içerisindesin. Bir senede binlerce Suriyeli komşunuz oldu. Bugün Urfa ile Van ortasında bile kültürel farklar vardır. Beslenmesinden, adetlerine kadar. Siz tüm bu kültürü bir ortaya getirdiniz. Beşerler bu yüzden Suriyelilerle çatışma yaşıyor. Bu sıkışmışlıklar yüzünden. Dedikodu ve yanlış anlamalar çok fazla. Bağlantı kuramıyorsun. İrtibat lisanın ve usulün tıpkı değil. Bağlantısı yalnızca lisan belirlemez. Gelenek ve görenek belirler. Birinin kültürüne nazaran olağandır, senin kültürüne nazaran yanlıştır, terbiyesizliktir. Beşerler niçin şiddete başvuruyor? Bağlantıyla sorunu çözemiyorsa, en son yoldur şiddet. Esenyurt üzere yerlerde bunlar yaşanıyor. Toplum sıkışmış, barut üzere. Biz orada alana çıktığımızda alanda da görüyoruz. Herkes gergin. Herkes uca çekilmiş. Bomba üzere bir ilçe. Sorunun çözülmesini istiyorlar. Sokaktaki gerginliğe bakıyorsunuz, herkes birbirine kuşkuyla bakıyor. Bu insanların büyük bir çoğunluğu hükümeti suçluyor. Hatta muhalefet tarafında olanlar da muhalefetin üzerine düşeni yapmadığını söylüyor. Bu, ülkeyi yönetme erkine sahip olanlara karşı bir reaksiyondu. Bu beşerler haklı. Bu insanları Esenyurt’a bu ülkeyi yönetenler sıkıştırdı. O kadar büyük bir nüfus, bu kadar küçük bir alanda… Çok lüks kafelerin önünden geçip çok berbat kuralların altında yaşıyorlar. Vitrinlerde çok hoş şeyler görüyorlar lakin onları alamıyorlar ve yanından geçiyorlar. Bu öbür bir yere evrilecek. 50 yıl evvel Doğu Karadeniz’den çok büyük göçler geldi. 7-8 çocuklu 10 kişilik bir aile geldi, iki odalı bir meskene yerleşti. Bir kişi konutta kaldı, 9 kişi çalıştı. Yer sofrasında bir arada yemek yediler. Biri pazarda, biri inşatta, farklı yerlerde çalıştılar. Ortalarında hangisi işinde uygun ise biriken parayı oraya aktardılar. İnşattaki müteahhit oldu. Pazarcı market sahibi oldu ve zenginleştiler. Sonra mesleksel ve hemşeri STK’larını kurdular. Sonra bununla yetinmediler, siyasete girdiler. Siyasetin önde ögeleri oldular. İstanbul’daki bu yapı yıllarca siyasetin belirleyicisi oldu. 20 yıl evvel Doğu ve Güneydoğu’dan gelmeye başladılar. Birebir yapı. Bugün İstanbul’daki STK’larda önemli sayıda Doğu ve Güneydoğu’nun yükü var. Siyasi partilerde de birebir biçimde tartıları var. Süreç bu türlü işlerse ne olur? 15 yıl sonra Suriye’den gelen kardeşlerimizi buralarda göreceğiz. İstanbul’un iş hayatını, siyasetlerini etkileyen isimler onlar olacak. Tıpkı mantık. 8-9 çocuk, birebir meskende, çalışıyorlar ve biriken parayı bir yere aktarıyorlar. İstanbul göstere göstere her seferinde tıpkı şeyi yaşıyor. Kendini daima tekrar ediyor.

İstanbul’da sıhhat ve toplumsal hizmet alanlarında 20 lisanda hizmet veriliyor lakin Kürtçe bu lisanlar içinde değil. Tıpkı halde İstanbul’daki 62 kamu hastanesinde de tekrar Kürtçe hizmet yok. Siz hem bir tabip olarak hem de bir siyasetçi olarak nasıl bakıyorsunuz bu duruma?

Ben Bingöl’de doktorluk yaptım. Bilhassa yaşlı vatandaşlar geliyorlardı, Türkçe bilmiyorlardı. Ben hizmet edemiyorum. Halkın içinden beşerler çağırdık. Bir hastalıkla ilgili rastgele bir vatandaş ne bilebilir? Ben bunun acısını ve yetersizliğini yaşadım. Devlet beni hizmet vermem için oraya göndermiş, ben beşerlerle konuşamıyorum. Sıhhat memuru, hemşire dışardan gelmiş. Sonra Kürtçe bilen bir hemşire geldi de rahatladım. Bu bugünün değil, bu toprakların tarihinden gelen bir sorun. En rahatsız olduğum şeylerden biridir. THY’yi arıyorum, Türkçe, İngilizce ve Arapça konuşuyor. Bu türlü bir şey yok. Bir sefer insan haklarına karşıt bir şey. Mesela İsviçre ya da Almanya’ya gittiğinizde, lisanın ağır konuşulmasına nazaran ayarlanıyor. Bu ülkede tüm kamu hizmetlerinde herkesin anlayacağı lisan, nüfus yoğunluğuna nazaran belirlenir. Türkiye’de ise en fazla Türkçe ve Kürtçe konuşuluyorsa, tabelasından irtibat lisanına kadar bu sağlanmalı. Bunu bileceksin. Bingöl’de hizmet verenler Kürtçeyi bilen beşerler olacak. Bunu sağlayacaksın. Uyaracaksın, yönlendireceksin. Bu beşerler senin asli vatandaşların. Şayet bölgede nüfus çoksa, Arapçayı koyacaksın. Herkes bunu öğrenmeli. Sen devlet olarak oralarda insanlara anadilde eğitimi ver. Yanında Türkçeyi de öğret. Ancak insanların anadillerinde yaşamaları ve anadillerini kullanma hakkı var. Bu ülke birebir Diyanet üzere. Hıristiyan’dan vergiyi al, cami imamına ver. Bu türlü bir Diyanet olur mu? Şayet Hıristiyan vergi veriyorsa, Alevi vergi ödüyorsa, o Diyanet bunları da temsil edecek. Din diyorsan, dinin kökeninde bu türlü bir şey yok. Medeniyet diyorsan, medeniyetin kökünde bu türlü bir şey yok. Bu ülkede devlet, insanların lisan yoğunluğuna nazaran hizmet vermeli. Kendi insanına ulaşamıyorsun. Bin yıldır bu başla ulaşamamışlar. Hele sıhhat alanında. Hasta gelmiş, acil fakat hekim lisanını bilmiyor. Bu olmaz. Buna nazaran planlayacaksın. Kürtçe anadilde eğitim mi almak istiyor. Okulda onun nüfusunu oluşturacaksın. Yanında tekrar Türkçeyi öğret.

İstanbul’daki Kürt seçmene nasıl ulaşıyorsunuz?

Geçtiğimiz günlerde televizyonda Ayhan Bilgen’i dinledim. ‘Türkiye’deki siyasetleri ırksallıklardan çıkaralım’ dedi. Kürt hakları, temelde insan haklarıdır. Bir insanın anadiliyle konuşması, hizmet talep etmesi insan hakkıdır. Bu talebi, ülkemizdeki Araplar da söyleyebilir. Gürcü de söyleyebilir, Boşnak da söyleyebilir. Bu ülkede HDP’ye oy verenlerin yüzde 3,5’i Türk kökenlidir. Bu beşerler HDP’ye insan hakları için veriyor oylarını. Demokrat Partili bir arkadaşımla konuşurken, kime oy vereceğini sordum. HDP dedi. Ben AK Parti’nin güçlü olmaması için HDP’ye oy veren çok sayıda Türk biliyorum. Selahattin Demirtaş’ın uzlaşmacı tutumu, verdiği güç, HDP’ye birçok kişinin oy vermesini sağladı. İnançsal, ırksal şeyleri bu topraklarda başımızdan atmalıyız. Kirlerimizden arınalım. Bunlar bizim kirlerimizdir. Bunlar defolu fikirlerdir. Beşerler ırkını belirleyemez, istediği inancı da seçme hakkına sahiptir. Biri hiçbir şeye inanmıyorsa, vergisini Diyanet’e vermeyeceksin. Bu hakka sahip olmalı beşerler. İnancın temeli de budur. Bizim partide çok Kürt arkadaşlarımız var. Bu işe insan hakları olarak bakıyoruz. Kendi vatandaşımızın insan haklarından yoksun kalmasına müsaade veremeyiz. Burada kimsenin ırksal ve inançsal bir tenkit yapmasına asla müsaade vermeyiz. Bu ilkel niyetlerle geçmişimizde bu ülkenin nasıl kandırıldığını yaşadık. Ben çocukken Ankara’nın doğusundakilerin hepsinin Kürt zannederdim. Lahmacun ve kebap kültürü yoktu İstanbul’da. Artık geldi, makus mü? Kürt düşmanlığı yapanlara soruyorum, sevdiği türkücüleri soruyorum, 10’undan 6’sı Kürt. Sevdiği 10 yemeği soruyorum, 7 tanesi Kürtlerin. Kardeşim nasıl bir düşmanlık o vakit bu? Biz AK Parti’de çok kandırıldık. Ulusal ve dini nedenlerle siyaseti yönlendirmelerini gördük. Bu ülkenin temelinde iki yanlış var. Din ve tarih yanlış anlatılır. Biz buraları irdelemezsek bir şeyleri çözemeyiz. Ali Beyefendi beni birinci çağırdığında gittim, siyaseti düşünmediğimi söyledim. Hele ulusal ve dini endeksli siyasetle hiç işim olmaz. ‘Vatan millet Sakarya, din kitap dediniz mi, ben uzak dururum’ dedim. Ali Beyefendi de ‘Biz de aslında bunun için buradayız’ dedi. Hiç unutmuyorum, belediye lideriyken bir mülakat yapıyordum. Zabıta alacaktık. Herkes geldi, biri vardı, biraz yetersizdi. Elemiştik. Birisi, ‘başkanım bu Kürt’tür’ dedi. Bir dakika dedim. Birincisi, bunu bir daha duymayayım. İkincisi, sen benim ferdi performansla değerlendirip almayacağım şahsa bu türlü diyemezsin. Artık ben bunu almazsam hayatım boyunca vicdan azabı çekerim dedim. O arkadaşı çabucak işe aldım. Bu türlü bir şey olmaz. Bizim etrafımızda da bu türlü bir şey olmayacak. Benim zati Güneydoğu’da askerken gördüklerim, hayatımı aykırı düz etti.

Ne gördünüz?

Orada yaşanan acıları gördüm. Bir gün orada yaşananlarla ilgili kitaplar yazılacak Nobel mükafatı alacak, sinemalar çekilecek Oskar mükafatı alacak. Ancak çocuklarımız ve torunlarımız bize, ‘bunu gördünüz ve sesinizi çıkarmadınız’ diyecekler. Bunun hesabını vereceğiz. Ben 90’lı yıllarda oradaydım. Diyarbakır Lice’de paralı askerlik yapmaya gittim. Bahtiyar Aydın vurulduğunda oradaydım. Lice’nin yakılmasına şahit oldum. Askeri ranzada gece ağlayarak dua ederdim. ‘Allah’ım sen bu mazlumları koru’ diye. Halkın yaşadıklarını gördüm. Bu ülkede Türk olan vatandaşlara, devletin yönlendirmesiyle çocuğunu oraya gönderen, çocuğu ölen, babası ölenlere bir şeyleri anlatmak kolay değil. Her iki yanda da çok büyük hasarlar var. Bölgede yaşananlarla ilgili Türk vatandaşların çok büyük vicdani sorumlulukları var. Görmezden geldik. Duyduklarımıza inandık. Okuduklarımıza inandık. Oraya gidip kısa mühlet kalmamla bile gördüklerim vicdanımı çok rahatsız etti. Ben orada da bunu söyledim. Subaylar yanıma geldiler, beni tehdit ettiler. ‘Bak hekim, sayılı günlerin var, çekip gideceksin, rahat dur burada’ diye tehdit ettiler. Askerlere yapmayın dedim. Bu yaptıklarınız askerlik değil. Yarın vicdanınızı rahatsız eder. Köyünüze, memleketinize döndüğünüzde bunlarla yaşayamazsınız. Yanlışsız değil bu yapılanlar. Elimden geldiğince anlatmaya çalıştım. Bu süreçte HDP’yi ve HDP’ye giden seçmeni anlamak lazım. Herkesin yanlış öğretileri var. Yanlış tarih öğretileri var. Ben gördüklerimi 10 yıl sonra çok yakın arkadaşlarıma söyledim. 20 yıl sonra daha fazla şahsa anlattım. Yaşadım, üzüldüm. Allah’a şükür, kendi üzerime düşen ne varsa yaptım, uyardım, yapmayın dedim. Aydınlanmam için orayı görmem lazımmış. Bu ülkenin entelektüeli kitabi aydınlardır. Hayatın içine girmemişler. Lice’de yapılanlar Doğu Karadeniz’de yapılsaydı, herkes çok büyük reaksiyon gösterirdi. Bunlar zulümdür, antidemokratik davranışlardır. Lisan hakkı insan hakkıdır. Mahallî idarelerin güçlendirilmesi, dünyadaki en güzel modeldir. Demokrasi ile seçilmiş adamı misyondan alıyorsun. Madem alıyorsun, belediye meclisi kendi içinden birini seçsin. Kayyum atıyorsun, bu nasıl bir şey? Bizim partide bu türlü şeyler olmaz.

Lice’de yaşadıklarınızı ve gördüklerinizi biraz daha ayrıntılandırır mısınız? Neler gördünüz?

Oradaki hukuk dışı uygulamalardı…

Ne üzere hukuk dışı uygulamalar?

Gördük orada. Kimin ne yaptığı aşikâr değildi. Birçok olay oluyordu.

Tam olarak ne oluyordu, ne gördünüz?

Vatandaşın içinde dolaşırken, askeriyenin sert tavırları, agresif tavırları. Askeri olmasa bile nereye bağlı olduğu muhakkak olmayan yapılar. Hissediyorsunuz. O denli dediler, bu türlü dediler. At izi it izine karışmış yapılar vardı. İnsanlara çok şiddet uygulanıyordu. Ben belediye lideriyken, bizim Karayolları Mahallesi vardır. O mahallede bir gün polis çevirme yapıyor. Milleti indiriyor. 14-15 yaşlarındaki çocuklar. Yanlarında anne ve babaları. Sert tutumlarla denetim yapıyorlardı. ‘Ne yapıyorsunuz’ dedim. Genel çevirme yapıyorsan şu sokakta yap. Bilhassa bu mahallede niçin bu biçimde yapıyorsun? Bu çocuğun yanında bunu anasına ve babasına yaparsan, bu çocuğu bir yere itersin. Karayolları mahallesinde bir okulda 13 yaşındaki çocuk, Türk bayrağını indiriyor direkten. O çocuğu aldım, belediyenin spor kulübüne yazdırdım. O çocuk 19 yaşında Kick Boks Avrupa Şampiyonu oldu. Omuzunda Türk bayrağıyla ringde dolaştı. Bu bayrağı sevdireceksin. Bu devlet, Kürt, Arap bütün vatandaşlarına, bu ülkenin insanı olmayı sevdirmeli. İterseniz birinin kucağına itersiniz. Bu ülkede tarih boyunca uygulanan siyasetlerle beşerler bir yerlere itildi. Doğu ve Güneydoğu’da haklarını arayacak bir devlet bulamazlarsa, nereye gidecek beşerler?

Siz iki devir Gaziosmanpaşa’da belediye başkanlığı yaptınız. Artık DEVA Partisi vilayet liderisiniz. Sokağa indiğinizde beşerler nasıl karşılıyor?

Ben doğduğumdan beri oralıyım. Gaziosmanpaşa ile birlikte büyüdük. Beşerlerle temasım var. Benim çok yeterli bağlantılarım var. Mesela Ali Beyefendi ile dolaşırken, Gazi Mahallesi’nden geçirdik kendisini. Ben Gaziosmanpaşa’da İlçe Sıhhat Müdürüyken her yere çok rahat girebiliyordum. Herkes “Erhan bizim çocuğumuz” kaygısı. Her türlü görüş vardır. Kürt var, Boşnak var, Gürcü var. Çocukluğumuzda bu kültürle büyüdük. Daima etrafımızda farklı lisanlar konuşulurdu. Farklı inançlardan arkadaşlarımız vardı. Artık gittiğimde kimi arkadaşların sitemleri oluyor. Orada benim muhalefetim CHP’lilerdi. Ben belediye başkanlığını bırakırken CHP’liler beni ziyaret ettiler. ‘Sizinle çalışmaktan erdem duyuyoruz’ dediler. Bunu övündüğüm olaylardan biri olarak anlatırım. Hâlâ da beni ziyaret ediyorlar. AK Partililerden daha fazla ziyaret ediyorlar. AK Partililer korkuyor biraz. AK Partililerin ya kızı ya da oğlu devlette bir yerde, bu yüzden çekiniyorlar. Ben tek başıma çok rahat bir biçimde kendi ilçemde çıkıp dolaşıyorum. Birinci başlarda ilgi biraz azdı. Artık Türkiye’nin kuralları nedeniyle daha da çoğaldı. Gaziosmanpaşa’da parti teşkilatı kurulurken, birçok AK Partili genç geldi. Bize vakit zaman partimize katılmak isteyen gençler geliyor. O şahısların babaları AK Parti’ye çok yakın beşerler. Hatta Tayyip Erdoğan’ın teğe bir tanıdığı beşerler. Süleyman Soylu da Gaziosmanpaşalıdır. Soylu’nun yakını olanlar da bize geliyor. Babası Süleyman Soylu’nun en yakın arkadaşı olanlar var. Biz şöyle bir hal sergiliyoruz. ‘Baban ne der?’ Babası duyunca kızacağını söylüyorlar. “Babanın gönlünü al, bizim kapımız her vakit açık” diyoruz. Vilayet başkanlığı seviyesinde bile gelenler var. O gençler farkında değil lakin babası ziyan görür. Maalesef ülkedeki kaideler bu türlü. 28 Şubat’ta yapılan haksızlıklar benim siyasete girmeme neden oldu. İkinci kırılma noktası, Ayvalık’ta yaşarken Kadıköy’de bir genç kız, maske takmadığı için iki polis tarafından Kadıköy’de yere yatırılarak aksi kelepçe takıldı. O gün, bu kız tesettürlü olsaydı ve Bağcılar’da olsaydı, o iki polis bunu yapabilir miydi? Linç ederlerdi. Ali Beyefendi, ‘bugün bunun için siyaset yapmak zorundayız’ dedi. Demokrasi bu türlü bir şeydir. Bugün Türkiye’nin gittiği yer hiç düzgün bir yer değil. Bir yere geliriz ya da gelmeyiz. Biz doğruları söyleyelim, çabamızı yapalım. Vaktimizi, imkanlarımızı hakikat kullanalım.