ANKARA- CHP Genel Lider Yardımcısı Fethi Açıkel başkanlığındaki Ar-Ge Bilim Platformu “Sarayın Kara Nizamı, Eşitsizlikleri Derinleştirdi ve Kalıcı Hale Getirdi: Yandaş Oligarklar Vatandaşın Toplumsal Adalet Hissini Yok Etti” başlıklı rapor hazırladı.
AK Parti iktidarı periyodunda gelir ve servet eşitsizliğinin derinleştiğini, jenerasyonlar ortası eşitsizlik, eğitim ve maharet eşitsizliği, bölgesel eşitsizlik ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin katlanarak arttığı tabir edilen rapora nazaran bu periyot “küçük bir oligarşik zümrenin çıkarını gözeten rantçı politikalar” hayata geçirildi.
TÜRKİYE İKTİSADI BEŞ YILDA YÜZDE 20 KÜÇÜLDÜ
Rapora nazaran AK Parti iktidarı devrinde “yolsuzluk, israf ve makûs yönetim” nedenleriyle Türkiye iktisadı 2015 ile 2020 yılları ortasında yüzde 20 küçüldü ve Türkiye’nin ulusal geliri 864 milyar dolar düzeyinden 720 milyar dolara geriledi. Bu devirde toplumun yüzde 90’ının gelir düzeyinin yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı nedenleriyle gerilediğini belirten CHP’nin raporunda, “2021 yılı Aralık prestijiyle Türkiye 178 ülke ortasında en yüksek enflasyona sahip 8’inci ülke konumundadır” denildi.
‘TÜRKİYE’DE ORTA DİREĞİN VARLIĞINDAN BAHSETME İMKÂNI KALMADI’
‘TÜİK bilgilerinde bile’ son 5 yılda Türkiye’de medyan gelirin yüzde 70’ine nazaran fakir vatandaş sayısının 23,7 milyona ulaştığının tabir edildiğini, son devirde artan besin, yakıt ve kira masrafları nedeniyle yoksulluk çeken kişi sayısının 2022 ortasında 30 milyona ulaşacağının iddia edildiğini belirtilen raporda şu tabirler yer aldı: “Orta sınıf âdeta ortadan kaldırılmış, nüfusun birden fazla fakir kesitlere eklenmiştir. Artık Türkiye’de neredeyse bir ‘orta direğin’ varlığından bahsetme imkânı kalmamıştır. Cumhuriyet tarihinde birinci kere kişi başına düşen ulusal gelir 7 yıl üst üste düşüş göstermiştir. 2018’den itibaren, döviz krizleriyle birlikte Türkiye’de orta sınıf gelir kümesinin en az 3,1 milyon kişi azaldığı, bu bireylerin düşük gelirli kısımlara eklendiği hesap edilmektedir.”
‘EN BERBAT 4 ÜLKEDEN BİRİ’
Türkiye’de en yüksek gelire sahip yüzde 1’lik kısmın, toplam gelirin yüzde 23’ünü aldığını belirten CHP’ye nazaran Türkiye, varlıklı ve fakir yurttaşlar ortasındaki gelir dağılımı adaletsizliğinin göstergesi olan Gini katsayısında Dünya Bankası tarihi göstergelerinde 170 ülke ortasında en berbat 30 ülke ortasına girdi.Türkiye’nin, OECD ülkeleri ortasında gelir adaletsizliği açısından en makûs 4 ülkeden biri olduğu vurgulanan raporda, “2019’da 94 bin olan dolar milyoneri sayısı sırf bir yıl içinde 115 bin bireye ulaşmıştır” denildi.
Türkiye’nin, Avrupa bölgesinde minimum fiyatın en çok gerilediği ülke olduğunu, 310 dolara denk düşen minimum fiyatla Latin Amerika’nın “en fakir ve güvencesiz” ülkelerinden biri olan Bolivya ile birebir fiyat seviyesine gerilediğini belirten CHP’nin raporunda Türkiye’nin kırsalının “insansızlaştığı”, kentlerin ise nüfusu kaldıramadığı vurgulandı.
‘TÜRKİYE’DE 17 MİLYON KİŞİ YETERSİZ BESLENİYOR YAHUT AÇLIK ÇEKİYOR’
2021 Global Besin Güvenliği Endeksi’ne nazaran Türkiye’nin besinin satın alınabilirliği konusunda 121 ülke ortasında Panama, Fas, Tunus, Cezayir, Ekvator üzere ülkelerin ardında kalarak 67’inci sıraya yerleştiğini belirten CHP’ye nazaran besin enflasyonu konusunda da Türkiye olumsuz bir yerde duruyor. Türkiye’de 17 milyon kişinin yetersiz beslenme yahut açlık çektiği, her 10 çocuktan 2’si beslenme yetersizliği ve hijyen kaynaklı sıhhat problemleri yaşadığı vurgulanan raporda dikkat çeken noktalar şu halde sıralandı:
KENDİ KONUTUNDA OTURMA ORANI AVRUPA’DA YÜZDE 70, TÜRKİYE’DE YÜZDE 58: Kentlerimiz betonlaştırılmış lakin yurttaşlarımızın konut meselesine tahlil üretilememiştir. Avrupa genelinde yüzde 70’ler civarına ulaşan mesken sahipliği oranına karşılık Türkiye’de 2020 yılında nüfusun sırf yüzde 58’i kendine ilişkin konutta yaşamaktadır. 2022 prestijiyle bir taban ücretlinin 80 metrekare konut alabilmesi için hiçbir şey yemeden içmeden en az 10 yıl çalışması gerekmektedir. 2015 yılıyla karşılaştırıldığında 2021 son çeyreği prestijiyle konut fiyatları yüzde 246,5; kira fiyatları ise yüzde 187,7 düzeyinde yükselmiştir.
ASGARİ FİYATLI ALTI YIL HİÇ HARCAMA YAPMADAN ÇALIŞSA BİR OTOMOBİL ALABİLİYOR: 2020 yılı prestijiyle Avrupa’nın 31 ülkesi ortasında kendi arabasına sahip olmayanların oranının en yüksek olduğu ülke Türkiye’dir. Bugün bir minimum fiyatlı çalışanın sıfır kilometredeki en ucuz arabası satın alması için 6 yıl çalışması ve öbür hiçbir harcama yapmaması gerekmektedir.
EĞİTİM VE MAHARET EŞİTSİZLİĞİ DERİNLEŞTİ: Türkiye, OECD ülkeleri ortasında ailelerin sosyo-ekonomik durumunun öğrencilerin eğitim hayatını en çok etkilediği ülke olmuştur. İlköğretimden üniversiteye kadar geçen müddette öğrenci başına harcanan ölçü OECD ülkelerinde ortalama yıllık 11 bin 700 dolarken, bu ölçü Türkiye’de sırf 5 bin 723 dolarda kalmıştır.
İŞ ARAYAN EMEKLİ SAYISI ARTTI: AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından bu yana çalışan yahut iş arayan emeklilerin sayısı 1,5 milyondan 4,2 milyona çıkmıştır. 2022’ye gelindiğinde en düşük emekli maaşı, eşitsizliğin en yaygın olduğu ülkelerden biri olan Kolombiya’daki minimum fiyattan bile düşüktür. Emekli maaşı alan 13,7 milyon kişinin yaklaşık yarısı ya bir işte çalışmakta ya da iş aramaktadır.
TARIMDA İSTİHDAM EDİLENLERİN ORANI DÜŞTÜ: AKP’nin tarım ve besin dalını çıkmaza sokan siyasetleri, en büyük geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan kırsal bölgelerin nüfusunu kaybetmesine neden olmuştur. Tarım kesiminde istihdam edilen kişi sayısı 2002 yılında 7 milyon 458 bin şahısken, 2020 yılı prestijiyle yüzde 44’lük bir düşüşle 4 milyon 157 bin şahsa gerilemiştir. 2002 yılında 26 milyon 579 bin hektar tarım alanı ekilirken, 2020 yılına gelindiğinde ekilen tarım alanı 23 milyon 144 bin hektara düşmüştür.
