Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Ukrayna’nın doğusundaki iki ayrılıkçı cumhuriyetin bağımsızlığını tanımasının ve bölgeye ‘barış gücü’ gönderme kararı almasının akabinde gözler, Batılı ülkelerin Moskova’ya karşı uygulamayı planladığı yaptırımlara çevrildi. ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği’nin (AB) yaptırım kararlarını bugün netleştirmesi beklenirken, 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinden bu yana güç, bankacılık ve savunma dalları bir dizi yaptırımla zati maksat alınan Rusya’ya karşı yeni açıklanacak kararlar merak ediliyor. Öte yandan, Batı cephesinde farklı ülkelerden farklı sesler de yükseliyor.
AB İÇİNDE UYUŞMAZLIK VAR
AB, daha evvelce ‘Ukrayna’yı işgal etmesi halinde’ Rusya iktisadına karşı ‘ağır sonuçlar doğuracak’ yaptırımlar dayatmayı planladığını lakin tıpkı vakitte da birliğin Moskova’yla çok yakın güç ve ticaret bağları bulunduğunu vurgulamıştı. AB dışişleri bakanlarının bugünkü toplantısında da, bu yakın bağlar nedeniyle uzun tartışmalar yaşanması bekleniyor.
Reuters’a konuşan AB yetkilileri ve diplomatlar, birliğin birtakım üyelerinin yaptırımların Putin’in son adımıyla hudutlu olmasını istediğini, birtakım üyelerin ise daha geniş bir kapsam talep ettiğini söyledi. Bir yetkili, bugünkü toplantıda yalnızca seyahat yasakları ve malvarlığı dondurma kararlarının değil, finans, ticaret ve güç alanlarını da gaye alan planların görüşüleceğini belirtse de, “Siyaseten sorun olan şey, herkesin onay vereceği yaptırımların nasıl hazırlanacağı” dedi.
‘AVUSTURYA, MACARİSTAN VE İTALYA CEPHESİ SERT ADIMLARA KARŞI’
Geçtiğimiz hafta Reuters’a bilgi veren diplomatlar, Rusya’nın AB içindeki en yakın ortakları olan Avusturya, Macaristan ve İtalya ortasında ‘ekonomik ve mali yaptırımların yalnızca açık bir işgal senaryosunda dayatılması’ konusunda kelamlı bir mutabakat olduğunu söylemişti. Baltık ülkelerinin yanı sıra orta ve doğu Avrupa ülkelerininse, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı askeri saldırganlık gösterir göstermez yaptırım talep ettiği belirtilmişti.
AB Kırım’ın ilhakı sonrasında Rusya’ya aslında bir dizi yaptırım dayatmışken, diplomatlara nazaran yeni adımlar Rus oligarkların maksat alınmasını, özel Rus bankalarıyla AB ortasındaki transferlerin yasaklanmasını ve bütün Rus bankalarının SWIFT ağından çıkarılmasını içerebilir.
İNGİLTERE OLİGARKLARI MAKSAT ALABİLİR
İngiltere’de ise Başbakan Boris Johnson, Rusya’ya ‘derhal ağır ekonomik yaptırımlar dayatacaklarını’ açıkladı. Johnson, “Yaptırımlar yalnızca Lugansk ve Donetsk’i değil, Rusya’nın kendisini de gaye alacak; Rusya’nın ekonomik çıkarlarını olabildiğince ser formda gaye alacağız” sözlerini kullandı. İngiltere geçmişte, Rus şirketlerinin Londra’da para kazanmasını engelleyerek ‘Amerikan doları ve İngiliz sterlinine erişimini kesme’ ve Rusya vatandaşlarının ülkedeki mal varlıklarını ifşa etme tehdidinde bulunmuştu. Johnson, ‘Rus oligarkların saklanacak yerinin kalmayacağı’ tehdidinde bulunmuştu.
BATI’NIN ÜZERİNDE DURDUĞU SEÇENEKLER NE?
ABD’nin de bugün yeni yaptırım kararlarını açıklaması beklenirken, uzmanlara nazaran maksat alınabilecek alanlar özetle şöyle:
Bankalar ve şirketler: Kaynaklara nazaran Biden idaresi, VTB Bank, Sberbank, VEB ve Gazprombank üzere bankaları amaç alacak bir plan üzerinde çalışıyor. Global finans sistemine entegre olan bu bankaların Amerikan doları ile süreç yapmasının zorlaştırılmasının, Rusya sonları dışında da tesirler yaratabileceği belirtiliyor.
Bireylerin gaye alınması: Mal varlığı dondurma ve seyahat yasağı üzere tedbirlerle bireylerin gaye alınması, ABD, AB ve İngiltere’nin sıklıkla kullandığı bir yol. Son olarak Brüksel dün, Kırım’daki parlamento seçimleri nedeniyle beş şahsa yaptırım kararı aldı. ABD Senatosu’ndaki Demokratlar da geçtiğimiz ay, Ukrayna’nın işgal edilmesi halinde Putin dahil önde gelen Rus hükümet yetkililerine ve askerlere karşı yaptırım öngören bir yasa tasarısı hazırladı. Biden, işgal durumunda Putin’e karşı şahsi yaptırımları gözden geçirmeye hazır olduğunu söylemiş, Rusya ise bu türlü bir kararın ‘Putin’in şahsını etkilemeyeceği fakat siyaseten yıkıcı olacağı’ cevabını vermişti.
Çip ithalatı yasağı: Beyaz Saray, ‘Ukrayna’nın işgal edilmesi halinde yeni kısıtlamalara hazır olunması’ için ABD’deki çip sanayisine ihtarda bulunmuştu. Rusya’ya çip satışı yapılmaması, ülkenin global elektronik aygıtlara erişimini potansiyel olarak kısıtlayabilir.
Enerji şirketleri ve Kuzey Akım 2: ABD ve AB, 2014 sonrasında Rusya’nın güç ve savunma bölümlerine esasen yaptırım uyguluyor. Bu çerçevede, devlet petrol şirketi Gazprom, onun petrol kolu Gazpromneft ve petrol üreticileri Lukoil, Rosneft ve Surgutneftegaz’a karşı çeşitli kısıtlamalar yürürlükte. Dün gece tırmanan tansiyonun akabinde ise bu yaptırımların genişletilebileceği ve derinleştirilebileceği, kelam konusu şirketlerin ABD doları işe iş yapmasının engellenebileceği belirtiliyor.
Rus gazını direkt Almanya’ya taşıması planlanan ve inşaatı tamamlanan Kuzey Akım 2 çizgisinin da görüşmelerde gündeme gelmesi bekleniyor. Avrupa’nın Rusya’dan güç tedarikine bağımlılığının, bu alandaki yaptırım seçeneklerini kısıtladığı biliniyor.
Rusya’yı SWIFT sisteminden çıkarmak: Rusya’ya karşı atılabilecek en ağır adımlardan birinin, ülkeyi memleketler arası para transferi için 200’den fazla ülkede 11 binden fazla kurum tarafından kullanılan SWIF sisteminden çıkarmak olabileceği belirtiliyor. 2012’de İran’ın nükleer programı nedeniyle bu sistemden çıkarılması, ülkenin petrol gelirlerinin yüzde 30’unun kaybedilmesine yol açmıştı. Rusya’ya karşı bu türlü bir adımın atılmasının ise ABD ile Almanya’ya da ziyan vereceği belirtiliyor. (DIŞ HABERLER)
