Birçok yabancı ve yerli şirket ile birtakım televizyonların ticaret tescil evrakları üzere resmi süreçlerde içinde “w, x ve q” harfinin bulunmasına rastgele bir kısıtlama bulunmazken, 29 harfli Türkçe alfabede bulunmayan, lakin 32 harfli Kürtçe alfabede bulunan “x, w, q” harflerine yasak ve engellemelerin olması gündemdeki yerini koruyor.
Mezopotamya Ajansı’nın haberine nazaran, Anayasa Mahkemesi, bir kişinin çocuğuna “Ciwan” ismini koymasına nüfus müdürlüğünün müsaade vermemesi ve kimlik çıkarmamasında ihlal bulmadı.
Abdullah Yılmaz, 2014’te doğan yeni çocuğunu Kürtçe “genç” manasına gelen “Ciwan” ismiyle kaydetti. Lakin, İzmir Çiğli Kaymakamlığı İlçe Nüfus Müdürlüğü, “w” harfinin “Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun”a uygun olmadığı gerekçesiyle kimlik düzenlemeyi reddetti. Nüfus Müdürlüğü, “Ciwan” isminin “Civan” olarak düzenlenmesi için 4 Aralık 2014’te ihbarda bulundu. Savcılık da vakit kaybetmeden 15 Aralık 2014’te Karşıyaka 1’inci Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkeme, “Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun”a uygun olmadığına karar verdi. Mahkeme “w” harfinin resmi iş ve yönetimlerde kullanılamayacağına hükmetti. Mahkeme, “Ciwan” isminin Türkçeleştirilerek “Civan” olarak yazılmasına karar verdi.
YARGITAY UYGUN BULDU
Yerel mahkemenin kararına karşı Yılmaz, Yargıtay’a temyiz yoluna gitti. Yılmaz, temyiz müracaatında, ulusal ve milletlerarası mevzuatta çocuğa isim koyma hakkının ana ve babanın olduğunu, devletin anılan hakka müdahalesinin demokratik toplum sistemine uygun olmadığını belirtti. Yargıtay 8’inci Hukuk Dairesi, 5 Kasım 2017’de kararın yasa ve yola uygun olduğuna karar vererek, lokal mahkemenin kararını onadı. 8’inci Hukuk Dairesi, somut düzeltme talebi bulunmadığı gerekçesiyle, isim düzeltme talebini de 20 Ekim 2018’de reddetti.
AYM’YE BAŞVURU
İtiraz sürecinin tamamlanmasının akabinde Yılmaz, “özel hayata ve aile hayatına hürmet hakkı”yla bununla kontaklı olarak “Anayasa’nın eşitlik prensibinin ihlali edildiği”, bu mevzuda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Türkiye aleyhine verdiği kararlara işaret ederek, Anayasa Mahkemesi’ne ferdi müracaatta bulundu. Yılmaz müracaatında, AİHM’in Tahir Canan “Kürtlerin çocuklarına Kürtçe isim vermemesi nedeniyle yaptığı başvurudaki” ihlal kararına işaret ederek, Kürt kültürünün yaşatılmasının engellenmesi maksadıyla çocuğuna Kürtçe isim koymasının engellendiğini kaydetti.
Başvuruyu demokratik toplum kıymetlerine uygunluk açısından başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, yasa ve memleketler arası hukukta resmi lisana ait hususlara işaret ederek, harf değişiminin fonetik yapıya uygun yapıldığını, Kürt kültürel yapısı içerisinde Civan isminin kullanılmasında önemli bir mahzur bulunduğuna bir bilginin mevcut olmadığını belirtti. Anayasa Mahkemesi, kamusal makamların taktir yetkisini keyfi bir halde kullanmadığı ve resmi lisanın kullanılması çerçevesinde önlemler aldığı değerlendirildiğine uygulamanın demokratik toplum tertibin gereklerine uygun olduğu sonucuna vardı.
‘W’NİN ‘V’YE DÖNÜŞMESİ
Başvurucunun, çocuğuna kendi kültüründe isim konulmasının engellenmediğini öne süren Anayasa Mahkemesi, çocuğa isim koyma hakkının Türk alfabesinde olmayan bir harfin kullanılmasında sonlandırılma yapıldığını, anılan müdahalenin ölçülü olduğunu kıymetlendirdi.
‘AYRIMCILIK YOK’
Ayrımcılık yasağını savını inceleyen Anayasa Mahkemesi, ayrımcılık yasağının ihlalinin tartışılabilmesi için ihlal savının kişinin hangi temel hak ve özgürlüğünün hangi temele dayalı olarak ayrımcılığa maruz kaldığının gösterilmesi gerektiğini görüşünü lisana getirdi.
Başvurucunun sadece Kürt olması nedeniyle ayrımcılığa maruz kaldığını, bu savını temellendirecek somut bir açıklama yapmadığını belirten Anayasa Mahkemesi, “Ayrımcılık savının ciddiye alınabilmesi için müracaatçının kendisiyle emsal durumdaki öteki şahıslara yapılan muamele ile kendisine yapılan muamele ortasında bir farklılığın bulunduğunu ve bu farklılığın legal temeli olmaksızın ırk, renk, cinsiyet, din, lisan vb. ayrımcı bir nedenle dayandığını makul kanıtlarla ortaya koyması gerekir. Buna rağmen müracaatçının ayrımcılık uygulandığına tezini temellendirecek bir argüman sunmadığı, kendisiyle tıpkı statüde bulunan şahıslar ortasında farklı muamelede bulunduğuna ait açıklama yapmaksızın isim düzeltme sürecinin Kürt olması nedeniyle yapıldığını argüman etmekle yetindiği anlaşılmıştır. Açıklanan münasebetlerle ihlal argümanları temellendirilmediğinden müracaatçının bu kısmı açıkça destekten mahrum olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir” tabirlerini kullandı.
“Anayasa’nın eşitlik unsurunun ihlali” başvurusunu kabul edilemez bulan Anayasa Mahkemesi, “özel hayata ve aile hayatına hürmet hakkının ihlali” başvurusunu kabul edilebilir bularak, Yılmaz’ın bu hakkının da engellenmediğine hükmetti.
Anayasa Mahkemesi kararı oybirliği ile aldı.
