Canan Aydın Demir
Türkiye üzere tarihi krizlerle dolu ülkelerde umut her daim politik bir harekettir Balıkesir escort 8 Mart Dünya Bayanlar Günü yaklaşırken 1980 lerin toplumsal muhalefet ismine neredeyse tek sosyalist uğraş alanı olan feminist hareketin ivme kazanması bugün hala bayanın toplumsal pozisyonunun temellerinin atılmasında da kıymetli Bartın escort bir adımdır Fakat hükümran ideolojiler her periyot varlığını ve gücünü sağlamlaştırmak için kendi bayan profilini yaratırken kahkahasının sorgulandığı anneliği reddeden bayanın eksikliğinin vurgulandığı telaffuzlarıyla bayan cinayetlerinin yasallaştırıldığı sokak ortasında ölmek Batman escort istemiyorum çığlıklarıyla maalesef ki bayanın ismi hâlâ yoktur
Gökten zembille inmeyen bugün darbelerle yoğrulan Türkiye nin kara bir deliğe sürüklenişinin kıssasıdır Bilhassa 12 Eylül 1980 de darbelerle yoğrulan ülke yorgun düşmüş yeni anayasa yeni yapı yeni toplum dizaynı vaatleriyle kaygan bir tabanda sallanıp dururken içine düştüğü tam bir kaos ortamıdır İktisat darboğazda sendikalar örgütler yok edilmiş ülkede siyasal ve toplumsal tüm yapıların içi boşaltılmıştır Bu devirde Türkiye nin yeni müziği arabesk konutu gecekondu halkı fakir sinemasını ise pornodur Türkiye de feminizmin gündeme gelişi de bu türlü bir siyasi ortamda olmuştur
1980 li yılların başından itibaren yeni bir oluşumu teşkil eden feminist bayanlar birkaç yıl sonra kamusal platformda siyasal hareketlere yönelmiş ve seslerini duyurmaya başlamışlardır Bayan konusu bir anda medyanın kitapların mecmuaların araştırmaların televizyonun sinemanın ve tiyatronun konusu olmaya başlamıştır
ATIF YILMAZ SİNEMASINDA FEMİNİZM ETKİSİ
Feminist hareketin yükselişte olduğu bu periyotta bayan sinemalarının beyazperdeye yansıması elbette ki bir tesadüf değildir Bu periyotta sinema da ülke atmosferinden etkilenmiş ve sinemada bayan temsiliyeti ismine kıymetli adımlar atılmıştır Kadın sinemalarının yönetmeni olarak Türkiye sinema tarihine geçen Atıf Yılmaz kamerasını bu devir bayanın dünyasına yöneltmiş ve toplumsal cinsiyet perspektifiyle bayanların uğraşını kimlik arayışını ustalıkla beyazperdeye aktarmıştır
1960 lar öncesi sinemada kutsal annelik namuslu kadın profiliyle kutsanan bayan Yeşilçam melodramlarında iyi ve kötü tipleriyle ataerkil tertibin kendini tekrar üreten ve varlığını pekiştiren bir anlayışa hizmet etmiştir 1980 ve sonrasında bu monopolleşme birkaç direktörün gayretleriyle kimliğini sorgulayan bayan temsiliyetine bir nebze de olsa evrilmiştir Bu periyotta çektiği 24 sinemadan 16 sında bayan temasını işleyen Atıf Yılmaz da sinemada bayan temsiliyetinin tekrar şekillenmesi ve düşünülmesi ismine değerli bir alan açmıştır
SİNEMADA ‘YAŞAYAN’ KADINLAR
Kadınların yaşadığı dünyayı hasebiyle Türkiye atmosferini sinemasına gerçeklik algısıyla aktaran rejisör feminizm hareketinin de tesiriyle kendisini cinselliğini keşfeden ataerkil yapıyı reddeden gelenekçi zincirleri kıran bayanları sinemalarının öznesi yapmıştır
Utanç Kuma Cemo başta olmak üzere bayan temalı sinemaların ipuçlarını daha evvelki yıllarda veren direktör 1980 lerde çektiği Bir Yudum Sevgi Mine Dağınık Yatak Adı Vasfiye Dul Bir Kadın Ahhh Belinda Asiye Nasıl Kurtulur Kadının İsmi Yok Düş Gezginler üzere sinemaları aracılığıyla kasabalı kentli çalışan personel bayanları sinemada görünür kılmıştır Sinemasını yaşadığı etraf ve ilgilerin şekillendirdiğini her fırsatta söyleyen rejisör Yılmaz Türkiye beşerinin kimlik arayışının bu tema ile daha anlaşılır olabileceğini düşündüğünü ve sinemalarında bayan temasına tartı verdiği anlatmıştır Bu nedenle 8 Mart Dünya Bayanlar Günü yaklaşırken sinemaya ve sinemada bayan temsiliyetine yaklaşım üzerine düşünülmesi için açtığı kanal nedeniyle direktörü yâd etmek bir borçtur
Not Yarın Rejisör Atıf Yılmaz ın 1980 sonrası toplumsal cinsiyet perspektifiyle bayanları ele aldığı sinemalarından Mine ve Bir Yudum Sevgi yi devrin ruhunu ve bayan dünyasındaki yerini katmanlarıyla ele alacağız
