İSTANBUL- Türkiye’de zelzele şuurunu oluşturulması ve sarsıntıya karşı hazırlıklı olunması emeliyle 1 – 7 Mart ortası Sarsıntı Haftası olarak belirlendi ve her yıl bu günlerde bir dizi aktiflik düzenleniyor. Sarsıntı deyince akıllara “İstanbul beklenen büyük Marmara Depremi’ne hazır mı” sorusu geliyor. İstanbul’da gerçekleşmesi olası 7,5 büyüklüğünde bir zelzelede İBB’nin Süratli Tarama Yolları ile Bina İncelemesi Projesi’nin 33 ilçeye ilişkin sonuçlarına nazaran 91 bin 081 binanın ağır yahut çok ağır hasar; 167 bin 116 binanın orta hasar alacağı kestirim ediliyor. Bu da yüz binlerce insanın ömrünü yitirmesine neden olabilir.
İstanbul genelinde mevcut envantere nazaran 1 milyon 166 bin bina bulunuyor. İstanbul’un risk haritasını çıkarmak ve sarsıntıda ağır hasar alması olası yapıları tespit etmek hedefiyle Süratli Tarama Teknikleriyle Bina Tespit Çalışmaları yapılıyor. Bu çalışmada, muhtemel bir sarsıntıda İstanbul genelinde can kaybına neden olabilecek binaları tespit etmek üzere öncelikle 2000’den evvel inşa edilmiş binalar ele alındı.
BİNA SAYISI KATLADI
Yine 7.5 büyüklüğündeki senaryo sarsıntısına nazaran yapılan son varsayım çalışmalarında 33 ilçede ağır yahut çok ağır hasar alacağı iddia edilen bina sayısının evvelki çalışmalarda iddia edilen sayıya oranla 1,8 kat; orta hasar alacağı iddia edilen bina sayısının ise 3,3 kat arttığı görülüyor. Zelzele denilince en çok merak edilen hususlardan biri de toplanma ve barınma alanları. AFAD’ın bilgilerine nazaran 5 bin 599 Adet Acil toplanma alanı, 130 çadır alanı, 28 hayvan barınağı, 36 kültür ve mali paha tahliye alanı, 197 transfer alanı belirlendi. İBB ve AFAD bu mevzuda çalışmalarını sürdürüyor.
Risk İdaresi ve Kentsel Uygunlaştırma Daire Lideri Hasret Tut ‘HAZIR DEĞİLİZ’
Sorularımızı yanıtlayan (İBB) Sarsıntı Risk İdaresi ve Kentsel Uygunlaştırma Daire Lideri Hasret Tut, “İstanbul zelzeleye hazır mı?” sorusuna “İstanbul’un en kıymetli gündemlerinden biri zelzele konusu. Zelzele gerçeği ve bu gerçek karşısında yapıların güçlendirilmesi ya da yenilenmesi gerektiği kabul edilmekle birlikte geçen uzun mühlet içerisinde ne yazık ki aktif bir çalışmanın yürütülemediğini görüyoruz, maalesef ki sarsıntıya hazır değiliz” karşılığını verdi.
Daire lideri olduğunda karşılaştığı tabloya ve neler yaptıklarına ait ise Tut özetle şöyle konuştu: “Şehrin zelzeleye hazır olması için pek çok başlık altında birçok yetkilendirilmiş kurum tarafından yapılması gereken işler bulunmakta. Binalarını dönüştürmek isteyen ama bina üretim tarihindeki yapılaşma hakları mevcut imar planları ile korunmayan ve bu sebeple yenilenemeyen binalar için; ruhsat tarihindeki yapılaşma haklarını koruyan imar planı notlarını hazırladık. Şubat 2022 prestiji ile toplam 36 ilçe belediyesinin kendi özel durumlarını da çözecek biçimde hazırladığı plan notlarını meclisimizden geçirdik. 14 ilçede yeni kentsel dönüşüm projelendirme çalışması başlatıldı. 5 ilçede saha çalışmaları ve mahalleli ile görüşmeleri başlattık, uygulama projelerini hazırlıyoruz. Eyüpsultan ilçesinde 24,5 hektarlık alanda çalışmalar yürütülmekte olup bu yıl içerisinde birinci etap konutlarımızın inşaatı başlayacak. İmar planlarına altlık oluşturması için eksik olan mikrobölgeleme çalışmalarını tamamlıyoruz. Marmara kıyısındaki 17 ilçemiz için ise mahalle bazında tsunami risk tahlili ve hareket planı raporlarını hazırlayıp paylaştık.”
‘AMACI DIŞINDA KULLANILDI’
Tut, İstanbul’da uzun yıllardır sarsıntıya karşı hazırlık konusunda en çok tartışılan şeyin kentsel dönüşüm projeleri ollmasını ise şöyle kıymetlendirdi: “Maalesef Fikirtepe ve gibisi pek çok berbat uygulama örneği İstanbul’da bulunuyor. Bu örnekler; kentsel dönüşümün, bu vakte kadar paydaşların yüksek kar beklentisi sonucunda, emeli dışında kullanılmasıyla oluştu. İstanbulluların kentsel dönüşümden asıl beklentisi inançlı, sağlıklı ve güçlü hayat alanları elde etmek olmalı ve bunu talep etmeliler.”
Deprem için alınması gereken kolay tedbirler ise şöyle:
Deprem öncesinde:
• Binanızın bulunduğu noktanın sarsıntı tehlikesini öğrenin.
• Afet ve acil durum çantanızı hazırlayın.
• Konutunuzda tehlike avı yapın.
• Aile afet ve acil durum planınızı yapın, güncelleyin, uygulayın ve tekrar edin.
• Zelzele sonrası buluşma yerinizi belirleyin.
• Size en yakın acil toplanma alanlarının yerini, e-Devlet’ten basitçe öğrenin.
• Su ısıtıcınızı (kombi/termosifon/şofben), buzdolabınızı, fırın ve gaz tertibatını uygun materyallerle duvara ve/veya yere sabitleyin.
• Sarsıntı öncesi, muhtemel can ve mal kayıplarını önlemek için binanızın yapısında değişiklik yapmayın, yaptırmayın.
• Binanızın yük taşıyan kolon ve duvarlarına müdahale edilmesine müsaade vermeyin.
• DASK, TARSİM ve özel sigortalar ile konutunuzu, aracınızı, işyerinizi, tarım toprağınızı, büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarınızı afetlere karşı sigortalatın.
Deprem Sırasında:
• Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan, aydınlatma tesisatı yahut armatürü üzere üzerinize düşecek her çeşit eşyadan uzak durun.
• İnançlı bir yer bulup kapanarak korunun.
• Merdivenlere, asansörlere ya da balkonlara yanlışsız koşmayın.
• Bina dışında açık alanda iseniz güç sınırlarından, öbür binalardan, direklerden, ağaçlardan ve duvar tabanlarından uzaklaşın.
• Karayolunda seyir halinde iseniz (bina, ağaç, direklerin yanında, üstgeçit altlarında durmaktan sakınarak) inançlı bir yerde yolu kapatmadan, sağa yanaşıp durun.
Deprem Sonrasında:
• Sarsıntı durduğunda, etrafınıza bakarak etrafınız ve kendi emniyetinizden emin olduktan sonra binayı terk edin.
• Kibrit ya da çakmak yakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın.
• Gaz ve su vanalarını, gaz kokusu yoksa elektrik vanasını kapatın; soba ve ısıtıcıları söndürün.
• Afet ve acil durum çantanızı yanınıza alarak toplanma alanına gidin.
• Zelzele sonrası yardıma muhtaçlık duyabilecek bebek, çocuk, yaşlı, engelli ve gebelere takviye olun.
• Radyo ve TV üzere kitle bağlantı araçları ile toplumsal medyadan yetkili kurumların size yapacağı ihtarları dinleyin.
• Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.
