Osman Çaklı
Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Kabahatlerle Gayret Daire Başkanlığı’nın “2022 Narkolog Raporu” yayınladı. Rapor 2021 yılında 27 bin 779 “bağımlı”, “kullanıcı” ve “gözaltına alınan şüpheli” tahlilini içeriyor. 81 vilayette uyuşturucu cürümlerinden gözaltına alınan şüphelilerin gönüllülük aslına dayalı yürütülen çalışma; uyuşturucuyla sosyo-ekonomik ortam ile eğitim, erişim ve uyuşturucuya başlama yaşı üzere pek çok soru hakkında bilgi veriyor. Rapor Türkiye’de uyuşturucu kullanımı ve yarattığı meseleler hakkında ayrıntılı bilgi verse de sosyolojik değerlendirmelerden mahrum.
ERKEKLERİN YÜZDE 95.1’İ EN AZ 1 KERE UYUŞTURUCU KULLANDI
Uyuşturucu husus kullanımı aile, arkadaş, iş ortamında sorunlar yaşanmasına neden olabiliyor. Toplumsal ortamdan dışlanma üzere problemlerle birlikte unsur yoksunluğu ölümlerle de sonuçlanıyor. Uyuşturucu unsur kullanımını engellemek ismine 2021 yılında yapılan operasyonlarda Türkiye genelinde 264 bin 202 kişi gözaltına alındı. Sonuç odaklı uygulamaların yanı sıra sorunun nedenini anlamak üzere Emniyet tarafından sistemli rapor hazırlanıyor. Bu sene için yayınlanan raporda en dikkat çeken bilgi, ankete katılan bayan ve erkeklerin husus kullanımına dair verilen oransal uçurum. Çalışmanın cinsiyet dağılımına bakıldığında erkeklerin yüzde 95,1 bayanların ise yüzde 4,9 hayatında en az bir sefer uyuşturucu kullandı.
EĞİTİM DÜZEYİ DÜŞTÜKCE UNSUR KULLANIMI ARTIYOR
Madde kullanımında eğitim durumuna bakılınca 2020 yılında yüzde 25,5 olan lise ve üzeri tahsil seviyesi, 2021 yılında yüzde 26,6’ya yükseldi. Lakin, TÜİK bilgilerinden hareketle, lise altı tahsil seviyesinin yüzde 61,6 olduğu hatırlatılarak bu oranın raporda yüzde 73,4 olduğuna dikkat çekiliyor. Narkolog’da, Türkiye genelinde lise altı tahsil seviyesine sahip kişi yüzdesinden çok daha fazla oranın olduğu ortaya çıkıyor. Raporda paylaşılan tabloya nazaran eğitim düzeyi düştükçe uyuşturucu kullanımı artıyor. Ayrıyeten kullanıcıların yüzde 86,7’si ailesinin yanında yaşadığını kaydediyor.
İLK UYUŞTURUCU TECRÜBESİ ESRAR
Aile içi şiddet durumu bilinen ya da yaygın olarak iddia edilenin tersine uyuşturucuya başlamada güçlü bir etken olarak ortaya çıkmıyor. Rapora katılanların yüzde 27,6’i “Aile içi şiddet var mı?” sorusuna “hiç” karşılığını verdi. Şiddetin “nadiren” olduğunu söyleyen yüzde 31,2, “ara sıra” olduğunu söyleyenler ise yüzde 28,1’lik kısmı oluşturdu. Şiddetin daima olduğunu tabir edenler yüzde 1,3 olarak kayda geçti. Rapora nazaran birinci denenen uyuşturucu unsur yüzde 73,7 ile esrar oldu.
UYUŞTURUCU TEMİNİ BÜYÜK ORANDA ARKADAŞ ÇEVRESİNDEN
İlk sefer uyuşturucu kullanacak şahısların temin için başvurdukları birinci adresin arkadaş ortamı olduğu belirtiliyor. Ayrıyeten uyuşturucuyu ekseriyetle şahısların kendi meskenlerinde kullandığı belirtilen raporda, aile fertlerinin ya göz yumduğu ya farkında olmadığı ya da birlikte kullandığı düşünülüyor. Bu durum ise uyuşturucu kullananların büyük oranda aileleriyle bir arada yaşamasına dayandırılıyor. Merak, uyuşturucu kullanımında ön plana çıkan en büyük etken. Ayrıcı kullanıcıların çoğunluğu bağımlı olmadığını düşünüyor.
MADDE KULLANIMINDA PROFİL ANALİZİ
Raporda ele alınan metamfetamin, eroin ve bonzai unsurlarına dair bilgiler raporun genel sınırlarıyla paralellik gösteriyor. Ancak metamfetamin örneğinde iş durumuna nazaran meslek dağılımı ele alındığında yüzde 13,2 ile en çok kullananların personeller olduğu göze çarpıyor. Metamfetamin kullananların yarısından birçok da tertipli bir işte çalışanlar olarak gözleniyor. Metamfetamin kullanıcısı bireylerin profiliyle ilgili paylaşılan bilgide, öteki unsur kullanıcılarına nazaran metamfetamin kullanan bayan oranının yüksek olduğu görülüyor. Ayrıyeten bu kümedeki insanların maddeyi kullanmaya başlama yaşı da başka gruplardakine nazaran daha yüksek.
Eroin kullanımında yapılan tahlile nazaran bekarların potansiyel amaca olduğu belirtilen raporda, kullanıcıların başlama nedeni ortasında “kişisel sorunlar” olduğu belirtilirken “arkadaş ısrarı” da nedenler ortasında. Bu kümede unsur kullanımında, öbür hususlardan farklı olarak “metruk yerlerin” ve “arkadaş evinin” en çok tercih edilen yerler ortasında olması dikkat çekiyor. Ayrıyeten unsur temini için fazla para gerekmesi nedeniyle, bu maddeyi kullananlarda hırsızlık ve yağma üzere kabahatlere eğilimin olduğu belirtiliyor. Emsal durum bonzai için de geçerli. Bu kümede da kendini emekçi olarak tanımlayan şahısların oransal çokluğu dikkat çekiyor.
