Halil Falyalı cinayeti, dikkatleri tekrar KKTC’ye çevirdi. Devlet-mafya-siyaset alakaları ortaya dökülürken, “KKTC nasıl kumar ve bahis adası oldu?” sorusu da tartışılmaya başlandı. ODTÜ Kuzey Kıbrıs Yerleşkesi Siyaset Bilimi ve Milletlerarası Bağlantılar Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yonca Özdemir’e nazaran dönüm noktası, 1998’de Türkiye’de kumarhanelerin yasaklanması oldu. Yasaklarla birlikte Türkiye’deki kumar-organize cürüm münasebetlerinin KKTC’ye taşındığını söyleyen Özdemir, kumar ve organize cürümlerin daima bir ortada olduğuna dikkat çekerek, “Çünkü organize cürümlerden elde edilen kara paranın aklanabilmesinde kumar dalı çok değerli bir rol oynar. Hasebiyle kumar nereye kayarsa ona entegre kara para ve kara bağlantılar de kesinlikle oraya transfer olur” tespitini yapıyor.
‘KÜÇÜCÜK BİR ADADAN BU KADAR PARA NASIL ÇIKAR?’
Halk TV’den İpek Özbey’in sorularını yanıtlayan Özdemir’in dikkat çektiği bir başka nokta ise futbol kulüpleri. Özdemir, mafyanın spora sızma münasebetini şöyle anlatıyor:
“Halil Falyalı dalı elinde bir biçimde monopolize etmiş olması sebebiyle adeta rakipsiz, tek başına büyümüş görünüyor. Düşünün, 2019 yılında bir İngiliz futbol ekibini (Fulham) 100 milyon sterline satın almaya çalışmıştı! Bu türlü bir para bu türlü küçücük bir adanın kuzeyinden nasıl çıkar? Bu ortada futbol kulübü almak da tipik bir mafya kara para aklama prosedürüdür. Mafya örgütleri mali kahır içindeki futbol kulüplerine çok gereksinim duydukları nakit paraları transfer ederek futbol kulüplerinin içine sızabilmekte. Kulübün denetimini ele geçirdikten sonra da oyuncu transferleri, TV hakları mutabakatları ve bahisler yoluyla milyonlarca avroyu aklamak mümkün olabiliyor. Rus mafyasının Avrupa futbol piyasasına sızdığı artık bilinen bir olgu.”
MAFYA DEVLET NASIL İŞLER?
Doç. Dr. Özdemir’in sorulara verdiği cevaplar şöyle:
– Mafya devleti ne demek? Kıbrıs bu tarife ne kadar uyuyor?
Mafyanın çok güçlendiği devletlerde mafya ve devlet yetkililerin yakın ilgileri olduğunu ve yüksek devlet yetkililerinin hata örgütlerinin oyuncuları ve savunucuları haline geldiğini görürüz. Mafya devlet demek illaki mafya devleti yönetiyor demek değil; mafya devlet, devlet ve mafyanın yakın ilgiler içinde olması ve birbirini takviyeler hale gelmiş olması demek. Moises Naim 2012’de Foreign Affairs mecmuasında ‘Mafya devletler’ başlıklı bir yazı yayınlanmıştı. Bu yazıda bu tip devletler tasvir edilmekte ve bu devletlerde ulusal çıkar ve organize cürmün çıkarlarının nasıl artık ayrılmaz bir biçimde iç içe geçmiş durumda olduğunu anlatılmaktadır. Mafya devletlerinin siyasetleri ve kaynak tahsisleri, tipik olarak devlet davranışını şekillendiren güçler kadar mafya örgütlerinin ve önderlerinin tesiriyle de belirlenir, zira hata örgütleri her vakit siyasi sistemi kendi çıkarları için yozlaştırmaya çalışırlar. Bu örgütler ve bunları yönetenler ellerindeki kirli para yoluyla ülkelerindeki siyasetçiler ve devlet kurumları üzerinde baskı kurma ve yandaşlar bulma kudretine sahip olurlar ve böylelikle hem siyasetin süratle kirlenmesine hem de hukuk sisteminin zayıflamasına yol açarlar. Örneğin, Montenegro (Karadağ) ve Kosova mafya devletler olarak görülüyor. Hatta Bulgaristan da AB’nin içindeki bir mafya devlet haline geldi. Son yıllarda Venezuela da tipik bir mafya devlet özellikleri göstermeye başladı. Bu tip ülkelerde hükümet ve devlet yetkilileri organize cürüm şebekeleriyle işbirliği yaparak kendilerini, ailelerini ve yakınlarını zenginleştiriyor ve böylelikle suça ortak oluyorlar.
TÜRKİYE DE MAFYA DEVLET OLARAK TANIMLANDI
– KKTC’nin de bu tanıma uyduğu argüman edilebilir mi?
Edilebilir. Hakikaten Halil Falyalı’nın bilhassa iktidar partisi UBP ile yakın alakaları bilinen ve artık sıkça tabir edilen bir gerçek. Gitgide güçlenmesinden anlıyoruz ki yaptığı işler bilinmesine karşın devletçe ya da devletteki bir grup yetkililerce korunup kollanıyordu. O da olağan kendisini kollayanları kolluyordu. Sınıraşan Organize Kabahatlere Karşı Global Teşebbüs (Global Initiative Against Transnational Organized Crime) kuruluşunun 2021 Global Organize Cürüm Endeksi raporu Türkiye’yi de mafya devlet olarak tanımladı ve “Türkiye bir mafya devlet haline geldi ve deliller durumun artık her zamankinden daha fazla bu türlü olduğunu gösteriyor” sözlerini kullandı. Bu rapora nazaran Türk organize cürüm örgütleri Avrupa’ya toptan eroin ithalatını denetim ediyor ve 2016’dan bu yana Türkiye ile ABD Uyuşturucuyla Gayret Dairesi ortasındaki işbirliği kıymetli ölçüde azaldı. 2016 yılının bir dönüm noktası olmasının sebebi olarak ise 2016 darbe teşebbüsünden sonra polis teşkilatı içinde yapılan operasyonlar ve bunların sonucunda polis gücünün, narkotik ünitesi de dâhil olmak üzere, zayıflaması olarak gösteriliyor. Bildiğiniz üzere Türkiye-Avrupa ortasındaki uyuşturucu trafiğinin büyük kısmının Kuzey Kıbrıs üzerinden gerçekleştiği tez ediliyor ve Falyalı da bu alakalarda kilit isim. Hasebiyle KKTC’deki bu yapılanmayı Türkiye’deki yapılanmalardan ve gelişmelerden farklı düşünmek mümkün değil. Bir nevi KKTC’deki hata örgütleri ve Türkiye’dekiler entegre durumda.
RÖPORTAJIN TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ
