Rekabet Kurumu’nun tarım eserleri alanında yürütülen dal incelemesi kapsamında hazırladığı “Yaş Zerzevat ve Meyve Kesim İncelemesi Raporu” tamamlandı.
Raporda zincir marketlerin hisseleri da ele alındı. Bloomberg’de yer alan habere nazaran, sadece dört teşebbüs pazarın yarısından fazlasına hakim durumda. Pazardaki en büyük 10 oyuncuya bakıldığında ise bu sayı yüzde 63 düzeylerine ulaşıyor. Sayılar, organize perakende pazarı içerisinde ağırlaşma oranlarının yıllar prestijiyle önemli oranda arttığını gösteriyor.
Perakende dalında süpermarketlerin hissesinin artıyor olması eserlerin üretildiği, paketlendiği ve tedarik edildiği pazarı da şekillendirmeye başladı. Bu ağırlaşmanın sonuçlarından biri de bu yapıların tedarik zincirindeki alıcı gücünün artışı olarak ortaya çıktı. Satışların peşin, ödemelerin uzun vadeye yayılması zincir marketlere kıymetli bir fon kaynağı yaratıyor.
ÜRETİCİLER ÇOK AZ PAZARLIK GÜCÜNE SAHİP
Tarımsal üreticilerin, zincirin öteki aktörleri karşısında müzakerelerinde çok az pazarlık gücüne sahip olduğu belirtilen raporda, tedarik zincirindeki öteki aktörlerin güçlerinin sonlandırılması durumunda, çiftçilerin gelirlerinin artırılması, arz güvenliği ve tüketici fiyatlarının makul düzeylere gelmesi, gayelere birlikte ulaşılabilmesinin mümkün hale geleceği tabir edildi.
Raporda, tarım piyasalarında hem arz güvenliği hem de fiyat istikrarı açısından alınması gereken tedbirlere ait tekliflere de yer verildi.
AKARYAKIT, GÜBRE, TOHUM SÜBVANSE EDİLMELİ
Buna nazaran, Türkiye’de ziraî üretim, en kıymetli girdi kalemleri olan akaryakıt, gübre, tohum ve ilaçta ithalata ve dolayısı ile döviz kuruna bağımlı olunması nedeniyle epey maliyetli. Bu nedenle kısa devirde kelam konusu girdilerin sübvanse edilmesi, uzun periyotta ise bu alanlarda olabildiğince yerli üretimin sağlanması hem fiyatlar hem de arz güvenliği için kıymet taşıyor.
Yeterli üretimin sağlanması için ihracat ve ithalat siyasetleri da dahil olmak üzere, “üretim planlaması” yapılması, bunun için Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde komite oluşturulması, destekleme siyasetleri, üretim planlaması kapsamında tekrar ele alınması rapordaki tavsiyeler ortasında yer aldı.
Tedarik zincirinin uzunluğunun kısaltılması için aracıların (tüccar, komiteciler, nakliyeciler, depolama) üstlendikleri işlevlerin üretici birlikleri vasıtası ile yerine getirilmesi, bu çerçevede üretici birliklerinin yine yapılandırılması, Tarım ve Orman ile Ticaret bakanlıkları önderliğinde komite oluşturulması gerektiği belirtildi.
DESTEKLER EKİM ÖNCESİ AÇIKLANMALI
Raporda, çiftçilerin gelirlerinin artırılmasına yönelik dayanak düzeneklerinin artırılması, ziraî dayanaklar ekim öncesi açıklanması ve bunun uzun devirli olması, zarurî fiyat bildirimleri yanında üretim, kapasite, stok, ticaret üzere piyasa datalarına çiftçilerin ulaşması için piyasa şeffaflığının artırılmasına yönelik düzeneklerin hayata geçirilmesi önerildi.
İstenmeyen üretim ölçüsü dalgalanmasının önüne geçmek için tarım bölümünde çiftçilerin üretim tercihlerini şekillendirmeleri için şimdiki ekim datalarının olabildiğince şeffaf biçimde paylaşılması rapordaki tavsiyeler ortasında yer aldı.
Tarımsal üretimin devamlılığın sağlanabilmesini için risk idaresi kapsamında ziraî sigortaların yaygınlaştırılması ve müdafaanın artırılması gerektiği belirtilen raporda, tarımın finansmanı için yeni sistemler geliştirilmesi ve finansman maliyetlerinin aşağıya çekilmesinin ehemmiyetine işaret edildi.
ZİNCİR MARKETLERE SIKI DENETİM
Raporda, zincir marketlerin alıcı güçlerinin sonlandırılması için Ticaret Bakanlığı nezdinde haksız ticaret uygulamalarına yönelik önlemlerin hayata geçirilmesi ve bu uygulamaların sıkı bir halde denetlenmesi gerektiği de kaydedildi. (HABER MERKEZİ)
