Türkiye 2022 Ramazanına, uzun yıllar unutulmayacak, şimdiden ‘tarihe geçtiği’ söylenebilecek bir pahalılık sorununun sert dikenli yumağı içinde sıkışmışken girdi. Müslüman-muhafazakârların iktidarının yirminci sene-i devriyesine giderken, eskilerin tabiriyle mütekâmil [gelişkin, olgun, tamam] bir müsabaka bu. Vakitte ve ‘uzay’da, rejimin kurucularına dahi nasip olmayan bir kuvvete ve derin nüfuza sahip olunmuş bu yirmi yılın sonunda, bir başa dönüş telaşı da yaratıyor, ilgili etraflarda.
Faruk Beşer, cuma günü Yeni Şafak’ta sitem ve tasa dolu bir yazı yazıyor mesela… TV seyretmiyor Beşer, lakin Ramazan uzunluğu iftar ve sahurlarda kimlerin konuşturulduğuna bakıyor. İsabetli bir numune kesiti. Eskiye nazaran daha çok ve kaliteli hocaların yetişmiş olduğunu görmekten mutlu. Lakin “Bununla beraber”, diyor,
“İslam algımızda ve sunumunda bir eksen kaymasının olduğunu da hissedebiliyoruz. Ekseriyetle dikenlerinden arındırılmış renksiz bir İslam sunuluyor bize. Biraz müzik, biraz cümbüş, biraz menkıbe, biraz kıssa, biraz masal, kimilerince da bol uydurulmuş hadis… Müslümanlar dünya siyasetiyle, daha genel olarak da demokrasi ile, laiklikle, çağdaş kültürle hesaplaşmayı göze alabilmekten ve alternatif aramaktan süratle uzaklaşıyorlar. Gitgide çağdaş kültürün bir modülü hatta savunucusu haline geliyorlar. Neyin asıl olduğunu bilemeyenlerimiz çoğunlukta.”
Bu melankoli her Ramazan’da eser aslında buralarda, deyip geçilebilir mi? Galiba geçmemeli. İmam-hatipli ve ilahiyat profesörü Faruk Beşer, klişe üzere görünse de, aktüel imaları bakımından çok yabana atmamak gereken bir telkinde de bulunuyor çünkü: “Haramların başı besinlerdeki ve cinselliklerdeki haramlardır.”
Aynı gün yeniden Yeni Şafak’ta, Ersin Çelik, İstanbul’da birinci iftar çadırının 1995’te Üsküdar’da kurulduğunu hatırlatarak, geçen 27 yılın tez lakin yeniden ‘endişeli’ bir muhasebesini yapıyor. Tenkidin doğrultusu mevcut İstanbul Belediyesi ve onun CHP’li lideri üzere görünse de, bir içe bakış da saklanamıyor bu yazıda. “Ramazan ayına özel kurulan ve iftar-sahur ortası insan sellerini ağırlayan kitap fuarları bile eski ilgiyi görmüyor” diyor Çelik. Bu fuarların, İslam-politik’in ittihat ve neşriyatındaki rolü bilinir. Yokluğundan şikâyet bu açıdan daha bir manalı olmalı.
Hem Ersin Çelik’in tek tasası bu değil, şöyle de diyor mesela: “Fark ettiyseniz Ramazan artık daha çok toplumsal medyada yaşanıyor.” Bu yazılarda bir iç ileti, bir mazruf bulan ya da arayan için iştah açıcı sözler…
* * *
Geçtiğimiz hafta kendini “bilinçaltı ve kuantum uzmanı” olarak tanıtan Hareket Amine Altunkaynak isimli bir zamane görüngüsü pek çok konuşuldu, hatırlarsınız: Lüks otellerde, ‘muhafazakar çevrelerin’ katıldığı ‘nefis tezkiyesi’ seansları tertipleyen, cipli, peçeli, şifacı Amine Hanım… İsmail Kılıçarslan, bu görüngüde yapısal kusuru, kanserli hücreyi birinci tespit edenlerden oldu, teşhisi kanser olarak koymasa da. 12 Nisan’da “Kaza namazım var, yogama mani olur mu?” başlıklı yazısında şöyle söyledi:
“Sosyal medyada bir peçeli kızın çok hoş biçimde kurduğu ‘kişisel gelişim tezgâhı’ haberlerini görünce tekrar depreşti şahsî gelişim tenkitlerim. Abla, neredeyse bütün kuantumcular, bütün duru görücüler, bütün çakracılar üzere keriz silkeliyor. Şahane tezgâh.”
Doğru kelama ne denir?
Fakat hakikat kelam tek başına yetmiyor. Bu silkelenen ‘kerizler’ nerenin kerizi, hangi toprakta hangi gübre ile göverdiler de bu türlü oylum oylum hasat ediliyorlar?
Kılıçarslan’a dönelim biz.
“Google’a ‘Kur’an’da ferdî gelişim’ yazdığınızda karşınıza ‘İşte Kur’an-ı Kerim’deki şahsî gelişim ayetleri’ haberleri çıkıyor. Vallahi çıkıyor.
Allah’ın mümin kullarının karakterini inşa etmeleri için vahyettiği ayetlerin bir kapitalist teoride kullanılmasında sorun görmeyen zihinler inşa edersek geliriz başlıktaki soruya: “Kaza namazım var, yogama mani olur mu?”
***
Ersin Çelik önemli bir hatırlatma yapıyor: İftar çadırları 1995’in Ramazan ayında zuhur etti. 94’teki 5 Nisan Kararları’nın, o yıkımın üstünden 11 ay geçmişti. Enflasyon, pahalılık, sakinlik ile malul toplumun aşevlerine muhtaç olduğu vakitlerdi.
Siz onun ismine umum, ümmet, cemiyet, millet, ne derseniz deyin, toplum vaktiyle tam da bu türlü bir zorlukla karşı karşıyayken size meyletmiş ve artık tekrar aynısıyla karşılaşmışken, aşevi olan iftar çadırları aklınıza düşer, dinî kuantum tacirlerine kapitalist şahsî gelişimci demeniz icap eder.
Bir cins ‘çekirdek reaksiyonu’ üzere bu. Önemsenmeli, zira belirli ki bu ‘çekirdek’ de bir şeyleri önemsiyor. Tam da Saadet, Deva, Gelecek, Yine Refah, Hüda-Par ve oburlarının bir ‘başka’ ittifak oluşturması, giderek daha yüksek sesle konuşulmaya başlamışken. Burada ‘Yeniden Refah’ isminin sembolik taşıyıcılığına ayrıyeten dikkat çekerek bitirmiş olalım.
