İngiliz araştırma ve tahlil şirketi Economist Intelligence Unit’in (EIU) hazırladığı 2021 Demokrasi Endeksi’ne nazaran dünyada demokrasideki gerileme 2021’de de sürerek yeni bir olumsuz rekor kırdı. Raporda pandemi sürecinde hükümetlerin uygulamaya koyduğu kapanma tedbirleri ve seyahat kısıtlamalarına işaret edilerek sivil hakların gelişmiş demokrasilerde de otoriter rejimlerde de askıya alındığı, pandeminin iki yıldır demokrasideki gerilemenin esas kaynağı olduğu belirtildi.
TÜRKİYE 103’ÜNCÜ OLDU
DW Türkçe’nin aktardığına nazaran, dünya ülkelerinin “tam demokrasiler”, “kusurlu demokrasiler”, “melez rejimler” ve “otoriter rejimler” olarak sınıflandırıldığı endekste Türkiye bu yıl da “melez rejim” kategorisinde değerlendirildi.
2020’ye nazaran bir basamak yükselerek 167 ülke ortasında 103’üncü sırada yer alan Türkiye’nin demokrasi endeksi ise, 10 tam puan üzerinden 4,35 olarak puanlandı. Endeks değerlendirmelerinde seçim süreçleri ve çoğulculuk, hükümetin işleyişi, siyasi iştirak, demokratik siyasi kültür ve sivil özgürlükler olmak üzere beş ölçüt temel alındı.
EN DEMOKRATİK ÜLKE NORVEÇ
Endekse nazaran dünya nüfusunun üçte birinden fazlası otoriter rejimlerde yaşarken tam demokrasilerde yaşayanların oranı yüzde 6,4’e geriledi. On tam puan üzerinden bedellendirilen global demokrasi endeksi 2020’de 5,37 iken 2021’de 5,28’e düşerek şimdiye kadarki en düşük düzeyine geriledi.
Dünyanın en demokratik ülkeleri 9,75 puanlık skorla Norveç, 9,37’lik skorla Yeni Zelanda ve 9,27’lik skorla Finlandiya olurken endekste son sırayı 0,32’lik skorla Afganistan aldı. Afganistan’dan sonra demokrasi açısından en makûs durumdaki ülkeler 1,02’lik skorla Mynamar ve 1,08’lik skorla Kuzey Kore olarak sıralandı.
KORONA KISITLAMALARI
Raporda korona pandemisine karşı getirilen kısıtlamaların, global demokrasideki keskin düşüşte kıymetli rol oynadığı belirtildi.
Pek çok vatandaşın acil durum tedbirleri ve devlet erkinin genişletilmesine tolerans gösterdiği, lakin kapanma ve aşı mecburiliği üzere siyasetleri destekleyenlerle devlet müdahalesi ve ferdî özgürlüklerin kısıtlanmasına karşı çıkanlar ortasında kutuplaşma yaşandığı kaydedildi. 2021 yılı başlarında en az 86 ülkede pandemi ilişkili protesto şovlarının düzenlendiğine işaret edilen raporda, kısıtlamalara karşı protestoların yıl sonuna gerçek aşı tersi hareketle birleştiği ve dünya çapında ivme kazandığı belirtildi.
‘BATI MODELİ ÖNÜNDEKİ EN DEĞERLİ SINAMA ÇİN OLACAK’
Raporda, gelişmiş demokrasilerde vatandaşların mevcut sistemden duydukları hoşnutsuzluğun arttığına işaret edilirken 2022 yılı ve ötesinde Batı modeli demokrasilerin önündeki en değerli meydan okumanın Çin’den geleceği değerlendirmesinde bulunuldu.
Kırk yıllık süratli ekonomik büyüme süreci sonrasında Çin’in dünyanın en büyük ikinci iktisadı haline geldiğine işaret edilen raporda, Çin’in on yıl içinde ABD’yi geçerek birinci sıraya yerleşeceği öngörüsünde bulunuldu. (DW Türkçe)
