ANKARA – Ulusal Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaokullarda 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında okutulacak seçmeli derslerin tercih müddeti 7 Şubat’ta doldu. Yaşayan Lisanlar ve Lehçeler kapsamında verilen seçmeli Kürtçe, Lazca, Çerkesce, Boşnakça vb. lisanlara ait derslerin seçiminde velilerin engellemeyle karşılaştığı savları ile gerekli öğretmen atamasının yapılmadığı ve malzeme tedarikinin sağlanmadığı gündeme geldi.
HDP Van Milletvekili Murat Sarısaç, Kürtçe (Kurmancca, Zazaca) başta olmak üzere seçmeli derslerin tercih ve öğretimi sürecinde yaşanan sıkıntıların ve eksikliklerin tespit edilerek anadilinde eğitim konusunda gerekli adımların atılması hedefiyle Meclis Araştırması talep eden önerge verdi.
‘FİŞLENME TELAŞLARI DERSİN FONKSİYONSUZ KALMASINA NEDEN OLDU’
HDP’li Sarısaç TBMM Başkanlığı’na verdiği önergede, anadilde eğitimin çocukların pedagojik gelişimine olumlu katkı sağladığını ve öteki lisanları daha kolay öğrenme marifetini kazandırdığını hatırlattı. Anadilinde konuşamayan çocukların inanç kaybıyla birlikte vakitle eğitim sürecinden kopabildiğini belirten Sarısaç, “Yaşanan asimilasyonla birlikte kültürel ve kimliksel kayıplar yaşayarak ruhsal sıkıntılarla karşı karşıya kalabildiği tabir edilmektedir” dedi.
Yaşayan Lisanlar ve Lehçeler dersi kapsamında; Kürtçe (Kurmancca, Zazaca), Lazca, Boşnakça, Çerkesce vb. lisanların Ulusal Eğitim Bakanlığı müfredatında 2012-2013 eğitim ve öğretim periyodunda yer almaya başladığını belirten HDP’li Sarısaç, önergesinin münasebetinde, “İktidar yetkilileri ile MEB müsteşarlarının tüm açıklamalarına karşın seçmeli lisan derslerinin işlevsizleştirildiği, vakitle sınıfların açılmadığı ve öğretmenlerin atanmadığı ortaya çıkmıştır. Bilhassa okullarda fiziki kaidelerin oluşturulmaması, branş öğretmeni eksikliği, siyasi atmosferin tesiri, birtakım okul yöneticilerinin işgüzarlığı, batı vilayetlerinde öğrenci velilerinin fişlenme dertleri vb. nedenler, Yaşayan Lisanlar ve Lehçeler dersinin fonksiyonsuz kalmasına neden olmuştur” tabirlerine yer verdi.
2015’TEN 2020’YE KÜRTÇE DERSİNİ SEÇEN SAYISI 50 BİNİN ÜZERİNDE AZALDI
Sarısaç’a nazaran Kürtçe ve Lazca örneklerine bakıldığında hakkın nasıl etkisizleştirildiği anlaşılabiliyor. Seçmeli Kürtçe (Kurmancca + Zazaca) derslerinin 2015-2016 eğitim ve öğretim periyodunda 77 bin 931, 2016-2017 periyodunda 57 bin 656 öğrenci tarafından tercih edildiğini belirten Saraç, siyasi atmosferin de tesiriyle bu sayının 2017-2018 devrinde 19 bin 328’e, 2019-2020 periyodunda ise 21 bin 592’ye düştüğünü belirtti. 2015’ten 2020’ye Kürtçe dersini seçen öğrenci sayısındaki fark 56 bin 339 oldu.
Saraç’ın transferine nazaran 5’inci sınıf Kürtçe (Kurmanci+Zazaki) ders kitabı sayısı da 2013- 2014 periyodunda 51 bin 240 adet iken bu sayı 2017-2018 devrinde 31 bin 674’ye, 2019 – 2020 periyodunda ise 26 bin 361 âdete kadar düştü.
47 ÖĞRENCİ LAZCA DERSİNİ SEÇTİĞİ HALDE SINIF AÇILMADIĞI İÇİN DERSİ ALAMADI
Laz Kültür Derneği’nin Yaşayan Lisanlar ve Lehçeler Seçmeli Dersi hakkında hazırladığı rapora nazaran 2014 -2015 devrinde 274 öğrenciyle 7 farklı okulda toplam 14 sınıfta Lazca öğretilirken 2018-2019 devrinde bu sayı 1 okuldaki 1 sınıfta 15 şahsa kadar düştü. 2017-2018 devrinde hiçbir Lazca sınıf açılmazken 2020-2021 devrinde 47 öğrenci dersi seçtiği halde rastgele bir sınıf açılmadığı için Lazca dersini alamadı.
‘SINIFLARIN AÇILMAMASI PARADOKSAL BİR DURUM’
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin 15-29 Ocak 2022 tarihinde yaptığı “Yaşayan Lisanlar ve Lehçeler Seçmeli Dersi” araştırmasına katılanların yüzde 43,4’ünün “Talep ettiğimiz halde hiçbir sınıf açılmadı, münasebet de bildirilmedi”, yüzde 27’sinin “Talep ettiğimiz halde talep sayısı sonlu denerek hiçbir sınıf açılmadı”, yüzde 22,3’ünün ise “Talep ettiğimiz halde öğretmen olmadığı gerekçesiyle sınıf açılmadı” karşılığını verdiğini hatırlatan Sarısaç Meclis araştırma önergesinin münasebetinde şu tabirlere yer verdi:
“Kürtçenin (Kurmancca, Zazaca) büyük oranda konuşulduğu kentlerde yalnızca 10 öğrenciye muhtaçlık duyulmasına karşın birçok yerde sınıfların açılmaması paradoksal bir durumdur. Bu nedenle Kürtçe başta olmak üzere Türkçe dışındaki lisanların öğretiminde ve seçmeli derslerin tercih edilmesinde yaşanan problemlerin araştırılarak anadilinde eğitimle ilgili çalışmaların yapılması gayesiyle gerekli adımların atılması gerekmektedir.”
