11 ilde Kürt seçmen anketi: 3 kimlik öne çıkıyor

Araştırmaya nazaran iştirakçilerde müslüman özgürlükçü dindar demokrat üzere kimlikler öne çıkarken AK Partililerde daha çok müslüman dindar muhafazakâr kimlikler HDP lilerde özgürlükçü müslüman ve Kürt hakları savunucusu kimlikler yüklü

Katılımcıların sağa ve sola ilişkin pahalara ait görüşlerinde ise sol tandanslı Kürtler ortasında emek eşitlik halk adalet demokrasi etraf şuuru ön plana çıkarken sağ spektrumdaki Kürtler dindarlık milliyetçilik millet kalkınma ailenin birliği üzere kıymetleri önceliyor

Dolayısıyla araştırmaya nazaran Kürtlerin birçok kendini siyasal spektrumun solunda değil yüzde 47 lik bir oranla merkezde konumlandırıyor Üç şahıstan biri sol beş şahıstan biri ise kendini sağ spektrumda olarak niteliyor

KÜRT MİLLİYETÇİLİĞİ DIŞLAYICI ALGILANMIYOR

Kürt milliyetçiliği Kürtler ortasında yüzde 10 seviyesinde lakin Kürtler Kürt milliyetçiliğini öbür kimliklerle de uyumlu hak talep eden bir mana çerçevesinden okuyorlar CHP seçmeni Kürtleri öteki kümelerden ayıran ise laik ve liberal vurgular olarak görülürken HDP seçmeninin üçte ikisi AK Parti seçmeninin ise neredeyse yarısı Kürt milliyetçiliğini orta ve yüksek seviyede benimsiyor

Hayattan memnuniyet konusunda ise Kürtlerin Türkiye nin geri kalanıyla kıyaslandığında memnuniyet oranı düşük İştirakçilerin yarısından fazlası için bu oran düşük iken küçük kentlerde yaşayanlar erkekler ve gençler hayattan memnuniyet oranı daha düşük kümeleri oluşturuyor

PARTİ TERCİHLERİNDE DEĞİŞİM

Araştırmanın datalarından biri ise Türkiye deki Kürtlerin parti tercihleri İştirakçilerin en çok destekledikleri partiler HDP ve AK Parti Üçüncü sırada ise CHP yer alıyor Bu tablo 2018 yılı datalarına nazaran AK Parti ve MHP nin oy kaybettiğine CHP DEVA Gelecek üzere partilerin ise oy oranlarının arttığına işaret ediyor HDP nin ise oyu tabloya nazaran kısmen azalma eğiliminde 2018 yılına nazaran en büyük düşüş AK Parti de yüzde 16 yaşanırken en büyük artış ise CHP de kaydedilmiş AK Parti nin oy kaybının en az yüzde 11 ini muhalefet cephesine kaptırdığı da araştırma bulguları ortasında

‘KÜRT PROBLEMİNE DAİR OLUMLU ŞEYLER SÖYLEMESİ CHP’NİN YÜKSELİŞİNDE TESİRLİ OLDU’

Kürt çalışmaları merkezi yöneticisi Reha Ruhavioğlu na nazaran AK Parti nin 2018 yılından beri oyu düşüyor çünkü birebir sene MHP ile kurduğu ittifakın Kürtleri giderek politik ve ekonomik olarak dışlaması AK Parti nin ekonomiyi yönetememesi Kürt probleminde asayiş ve güvenlik öncelikli daha şahin bir hal benimsemesi bunda tesirli oldu

Ruhavioğlu CHP bilhassa 2019 dan beri HDP nin dayanağını aldı Kürtlerle olumlu bir diyalog kurdu Kürt sorununa dair olumlu şeyler söylemesi CHP nin yükselişinde tesirli oldu ve CHP nin iktidar alternatifi olarak konumlanması da bunda tesirli Zira CHP ye oy veren temel iki büyük küme ise oy kullanmamış olanlar ve yeni seçmenler olup CHP nin yükselişte olduğu imajı bu seçmenler nezdinde üstünlük psikolojisi yaratıyor diyor

Katılımcıların yarısı yakın oldukları partinin seçime girmemesi durumunda ikinci bir partiyi tercih etmek yerine boykot ya da kararsız konumlarına çekiliyorlar 2018 de oy kullanmamış her 10 seçmenden 4’ünün seçimleri protesto ettiği belirtiliyor

Araştırmaya nazaran daha evvel sandıg a gitmemis sec mende muhalefete yo nelme daha fazla olsa da bu kümenin yaklaşan seçimlerde sandıg a gitme motivasyonu dig erlerine oranla hala du s u k seyrediyor

Öte yandan Kürtlerin kendilerine en yakın buldukları siyasetçi Selahattin Demirtaş iken kendilerine en uzak gördükleri ise İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli

İMAMOĞLU VE KILIÇDAROĞLU NUN YÜKSELEN POPÜLARİTESİ

Ayrıca Kürtler siyasi olarak faal figürler ortasında en çok Demirtaş ı yüzde 43 Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ı yüzde 31 ve İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu nu yüzde 29 beğeniyor

Demirtaş’ın cumhurbaşkanı adayı olması durumunda en yüksek oyu kendisi alıyor yüzde 41 8 Onu yüzde 29 1 ile Erdoğan yüzde 10 5 ile İmamoğlu izliyor Münasebetiyle Kürtler ortasında Erdoğan ın popülaritesi hala güçlü

İstanbul Büyükşehir Belediye lideri Ekrem İmamoğlu Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş Cumhuriyet Halk Partisi Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ortasında Kürtlerin en çok desteklediği isim ise İmamoğlu olarak ortaya çıkıyor

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Yavaş ve Kılıçdaroğlu Erdoğan karşısında aday olursa muhalefetin adayı ve Erdoğan eşit oranda oy alırken İmamoğlu nun aday olması durumunda Kürtler ortasında Erdoğan karşısında 10 puan daha fazla oy topluyor

Ruhavioğlu Kürtler ortasında İmamoğlu ve Kılıçdaroğlu nun isminin cumhurbaşkanlığı adayları ortasında öne çıktığını söylerken Yavaş ın ülkücü geçmişinin ise bir dezavantaj olduğunu belirtiyor

İmamoğlu nun Kürtlerin dayanağıyla seçilmesi ve bu takviyesi koruyabiliyor olması genç olması sinerji yaratıyor olması Kürt seçmen ortasında onu Demirtaş a benzeten bir imaj oluşturuyor Kılıçdaroğlu ise Kürt probleminin ele alınması sürecinde CHP yi dönüştürebilen bir aktör olması helalleşme yoluyla özeleştiride bulunması barış sürecinde bir temel aktör olarak konumlanmasını sağlıyor Bir siyasetçi ve insan olarak daha sıcak karşılık buluyor Bu iki aktör tanınan hale geliyor

ÇÖZÜM SÜRECİ VE ANA LİSAN SORUNU KRİTİK

Çözüm sürecinin tekrar başlatılması konusunda ise farklı siyasi partilerden Kürtler ortasında hayli yüksek bir takviye kelam konusu Kürtlerin yüzde 80’i tahlil sürecinin yine başlatılmasını istiyor ve bu oran AK Parti seçmelerinde yüzde 73 CHP seçmenlerinde yüzde 78 ve HDP seçmenlerinde yüzde 85 seviyesinde seyrediyor

Çözüm süreci hem ekonomik hem toplumsal hem siyasi olarak Kürtlerin refaha erdiği kendilerini yeterli hissettikleri bir devir Hasebiyle tahlil sürecinin tekrar başlamasını talep etmeleri olağan bir şey diyen Ruhavioğlu bu süreçte Kürtlerin ilerlediğini iş insanlarının daha güzel imkanlara eriştiğini söz özgürlüğünün daha uygun bir noktaya gittiğini eşitsizlik büsbütün ortadan kalkmasa bile insanların kendilerini görece memnun mesut hissettikleri bir devrin kelam konusu olduğunu belirtiyor

Çözüm sürecinin yine başlamasına yönelik bu dayanak tüm kümeleri yatay kesiyor Temel beklenti Kürt olmanın Kürtlükle ilgili kültürel siyasi iştirak taleplerinin bir kabahat bir yanlış olmaktan çıkması devletin bunları cezalandırmaması Baskıcı bir asayiş siyasetinin gevşemesi anadil ve kayyum müessesi üzere sıkıntılar öne çıkıyor Kürtler tahlil sürecinin nimetinden direkt faydalanan bitişinden de olumsuz etkilenen bir küme AK Partili Kürtlerin de yüzde 70 den fazlası tahlil sürecini destekliyor zira ismi üstüne bir barış ortamını söz ediyor

ANADİLDE EĞİTİM TALEBİ GÜÇLÜ

Raporun en kıymetli bulgularından biri ise eğitim ve kamu hizmetlerinde iki dillilik ve tahlil sürecine takviyenin parti farkı gözetmeksizin bütün iştirakçilerin ortak talebi olarak görülmesi

Anadilde eğitimde Kürtlerin görüşleri çift lisanlı Türkçe ve Kürtçe eğitimden yana İştirakçilerin yüzde 61 i eğitimin iki lisanlı olmasını isterken yüzde 17 lik kesim eğitimin Türkçe olması ve okullarda anadil eğitimi gerektiği görüşünde Fakat yüzde 13 lük kesim eğitimin büsbütün ana lisanda olmasını istiyor

Ruhavioğlu na nazaran Kürtlerin üzerinde en fazla mutabık oldukları husus ve tüm kısımların ortak talebi lisan sıkıntısı

Kürtlerde Türkiye devletindeki nizamı düşündüğünde iki lisanda eğitim rasyonel bir tavır üzere görülüyor Çocuklarımız yalnızca Kürtçeyi öğrensin demiyorlar iki lisanın bir ortada eğitim sisteminin içinde olmasını istiyorlar Bu da rasyonel gerçekleşebilir bir talepte ortaklaştıklarını gösteriyor

Benzer halde Kürtlerin öne çıkan bir öbür talebi ise Kürtlerin ağır yaşadığı vilayetlerde hizmetlerin iki lisanlı verilebilmesi AK Parti CHP HDP seçmeni ortasında yüklü olarak bu tarafta bir talep var Toplamda ise bu talep Kürtlerin yüzde 80’inden fazlasına denk geliyor

Apolitik olan Kürtler bile artık Kürtçeyi talep ediyorlar Kürtçe problemini ben Türkiye de başörtü problemine benzetiyorum Nasıl ki bu sorun büyük bir bariyerdi lakin çözüldüğünde ortalık yıkılmadı Kürtçe bir statüye kavuştuğunda eğitimin içinde yer aldığında büyük bir kriz olacağını zannetmiyorum diyor Ruhavioğlu

KÜRTLER ORTASINDA BİRLİK TALEBİ

Araştırma farklı u lkelerin vatandas ı olan Ku rtler ortasında bir birlig e ihtiyac olduğunu du s u nen ve Ku rt ulusal marşı ile Ku rt bayrağı üzere bahislere olumlu bakanların oranının da yüzde 40 bandında olduğunu ortaya koyuyor

Ruhavioğlu bu durumu Farklı ülkelerdeki Kürtler ortasında bir birlik yahut Kürt sorunuyla ilgili sembolleri sahiplenme bize kıymetli bir şey gösteriyor ortak bir kültürel ve politik birliğe inanıyorlar Kendini milliyetçi gören Kürtlerin oranı yüzde 50 yi buluyor Bu AK Partili Kürtlerde bile hatırı sayılır bir orana tekabül ediyor Yani Kürt sorunuyla ilgili Kürtleri dışlayan eşitsizlik üreten ayrımcılığa maruz bırakan şeyler Kürt milliyetçiliğini besliyor Kürtlerin lisan üzere bayrak marş üzere kavramlara sıcak bakıyor olmaları bize Kürt problemindeki tahlilin daha önemli bir halde ele alınması gerektiğini gösteriyor Yapısal olarak sıkıntının büyük olduğunu ve daha ciddiyetle masaya yatırmanın gerektiğini gösteriyor diye açıklıyor

MEDYAYA GÜVEN

Türkiye deki Kürtler ortasında medyaya duyulan gu venle ilgili datalara bakıldıg ında ise en gu venilen kanal olarak Fox TV o ne çıkarken onu Halk TV ve TRT kanalları takip ediyor A Haber So zcu ve AA ise iştirakçilerin en az güvendiği haber kanalları